WOEDE

Wilders heeft veertig zetels en Trump wordt president. Ziehier de rampen van vandaag. Of althans, dat willen de altijd op sensatie beluste media ons doen geloven. Nu is dat natuurlijk alleen maar van belang voor zover politiek in je leven überhaupt een rol speelt. En dat is een keuze. zoals zal blijken.
Maar alla, laten we het er toch eens over hebben. Populistisch rechts (is het wel rechts?) wint op alle fronten. Het afdoen als ordinair geblèr raakt uit de mode, het fenomeen blijkt "salonfähig" en wordt voorzien van pseudo-wetenschappelijke toelichting. De woede, de woede van de gewone man, dat is le dernier cri als het gaat om een verklaring. Is er een zo massale woede? Dan zou ons tuttige landje toch een baaierd van moord en doodslag moeten zijn? Ja, in de hoofdstad wordt gemiddeld eens per dag een crimineel omgelegd, maar dat is eigenlijk een vorm van buitengewone rechtspleging in eigen kring. Dat is geen volkswoede of iets van dien aard. En zoals ik op deze plaats al eerder heb betoogd: door mijn ooghandicap kom ik dagelijks in aanraking met de oprechte hulpvaardigheid en goedheid die er bij gewone mensen schuilgaat. Daarom vraag ik me af, of het wel woede is. Want altijd is er politiek geweest, altijd zijn er verkiezingen geweest en tegenwoordig meer dan ooit zijn er altijd middelen geweest om clubs en partijen op te richten om samen op te trekken tegen een bepaald kwaad of samen te werken aan een lichtend perspectief. En de PvdA wordt door het volk heel zichtbaar afgestraft voor een politiek van verraad aan zijn beginselen en huilen met de blauwe wolven in het bos. Dus politiek werkt. Ook nu. Vanwaar dan die "woede"?
Ik begin het gevoel te krijgen dat het iets anders is, iets dat een beetje ingewikkelder is dan woede alleen. De democratieën van het Westen zijn over het algemeen gebaseerd op het principe van volksvertegenwoordiging. Dat sluit in dat ook het volk in dat systeem actief moet zijn, namelijk in het kiezen van zijn vertegenwoordigers en het bewaken van de politieke keuzes die bij die vertegenwoordiging horen. Een hele mondvol, en gortdroge kost. Zeker in een tijd die zoveel "plezier" aanbiedt dat je wel gek moet zijn om je daarmee te bemoeien. Alles goed en wel maar als je te lang niet naar de politiek omkijkt kijkt de politiek niet meer naar jou om en gaat zijn eigen goddelijke gang. Opnieuw: de sneue PvdA vormt daarvan een loepzuiver voorbeeld. Een naar binnen ingestorte partij, waarvan de bonzen zich niettemin op het puin nog prima weten te vermaken. En dan kan er zomaar woede ontstaan. Maar dat is mosterd na de maaltijd. Populistisch gebral is dan niet de uiting van een heilige en geheiligde woede, maar een schaamteloos jammeren over wat in wezen de eigen onmacht en het eigen tekort is. De onmacht om politiek te denken en te handelen in een tijd die daarvoor ruimschoots de gelegenheid gaf, en het tekort aan betrokkenheid bij een bestuurlijk systeem dat in wezen voor allen open stond. Een soort van a-politieke lamlendigheid zou je kunnen zeggen, die zich vroeg of laat komt wreken.
Dat zou ook de reden kunnen zijn dat Wilders sinds zijn vertrek uit de VVD in 2004 concreet gezien nog vrijwel niets voor zijn volgelingen heeft weten te bereiken. Hoe kan het dan dat hij veertig zetels heeft in de poll's? Zijn die mensen dan ziende blind? Nee dat niet. Wat ze zien is een man die luidkeels blèrt dat hij geen zin meer heeft in politiek. En dat hebben zij ook al lang niet meer. Gamen en Facebooken op je smartphone is veel belangrijker. In die tegenzin vinden ze elkaar, en wordt kennelijk ook geaccepteerd dat er  niets wordt bereikt. Want daarvoor moet je actief zijn en politiek denken. Nou, dat willen ze niet dus….
Wat is het perspectief? Niet onverdeeld gunstig.
Het beste wat kan gebeuren is dat het doodbloedt doordat er een kritische massa is die wel aan politiek wil blijven doen en deze luie democratie weer uit het dal sleept. Dan kan ook scherp zichtbaar worden hoe waardeloos in de letterlijke zin van het woord het populisme is.
Een minder prettig scenario is dat er aan de verkeerde kant een kritische massa ontstaat die het systeem van democratie en volksvertegenwoordiging mee naar de ondergang sleurt. Een ondergang die dan dictatuur heet. Dan zijn we terug in de jaren dertig van de vorige eeuw. Even opzoeken op Internet, trefwoord Nationaal Socialisme. Ook toen werden weerloze groepen het slachtoffer.

Die overeenkomst is er al.

Knar

FLODDERS

 

"Het is niet dat er te weinig is gedaan, maar er moet meer gebeuren". De krompraat waarmee PvdA leider Samson ("ik wil premier worden") de zoveelste losse flodder afschiet die zijn partij heeft bedacht in de aanloop naar de verkiezingen. Deze keer gaat het om een "plan" om leraren meer salaris en status te geven. Achterdochtige kiezertjes zouden in deze zoveelste scheet van een instortende partij kritiek kunnen zien op meisje Bussemaker (minister van onderwijs) die de afgelopen jaren als een olifant in de porseleinkast te keer ging en zich daarbij regelmatig van krompraat bediende waar die van Samson nog heilig bij is. Nee nee het is geen kritiek, het is….zie eerste zin.
Maar ook Bussemaker speelt het spel mee en kwam in oktober van dit jaar ineens met de boodschap:"Het moet voor een jongere in het beroepsonderwijs makkelijker worden om hogerop te komen". Weer zo'n heilsboodschap voor de toekomst, in de hoop dat de kiezer een geheugen heeft als een vergiet. Het sneue van de PvdA is dat ze zo ver van de alledaagse realiteit is losgezongen dat ze kennelijk gelooft dat de mensen de ergerlijke verblauwing van hun partij zijn vergeten en zo vlak voor de verkiezingen nog wel te porren zijn met wat goedkope oud-roze praatjes. Iets teveel Machiavelli misschien? De uitvinder van al dit fraais zal straks wel achter de coulissen vandaan komen en ergens een mooie baan krijgen. Misschien wel staatssecretaris onder "ik wil premier worden". Het afgelopen jaar heb ik voor de lol al die losse flodders van de PvdA verzameld, het internet is geduldig nietwaar. en als je even oplet kun je lachen. Zoals deze , ook in oktober gelanceerd: Niet de markt, maar de mens. Dat is, heel kort gezegd, de boodschap van het nieuwe verkiezings-programma van de PvdA. Het rekent af met het markt-denken in de publieke sector en stelt daar de mens en de samenleving tegenover. Want de mens is geen consument, maar een burger. Moet ik het uitleggen? Nee toch? U en ik weten toch wat de PvdA in de afgelopen jaren liet verrotten door marktwerking? Hoe de partij meehuilde met de wolven in het blauwe bos? Je maag draait er van om als je dit dan weer leest. Je moet het lef maar hebben.
Gelukkig is de nieuwe Peilingwijzer gisteren uitgekomen. Ik ben daar toch eens even voor gaan zitten en heb er wat mee gespeeld. In dit intelligente product van wetenschapper Tom Louwerse worden alle politiek peilingen op een statistisch verantwoorde manier gemiddeld en dat levert een boeiend uitzicht. Zoals het beeld dat de PvdA in de peilingen al een paar jaar gestaag naar beneden gaat, met een hartverwarmende constantheid waar al heel lang geen bobbeltje meer op te bekennen is. Ik vrees voor de partij dat het geheugen van de kiezer toch niet zo lek is als men hoopt. En het zou al heel gek moeten lopen zou "ik wil premier worden" ook premier wordt. Maar voorzichtig, in Nederland weet je nooit.
En dat is dit jaar al heel erg waar. Zoals de polls er nu uitzien hebben ze er nog nooit uitgezien, het Trumpeffect heeft ook hier zijn bedenkelijke uitwerking en nu de Koning ook al niet meer mag helpen met de formatie…. De Koning is veel te druk met het omruilen van strookjes land met België.

Zou Maxima nou nooit eens denken: waar ben ik terecht gekomen?

Knar

STUWMEER

 

 

Zoals u weet is het slecht gesteld met mijn zicht. Zoals u ook al weet beleef ik dat bij tijd en wijle als een onversneden avontuur. Vooral nu ik sinds enige tijd bij mijn reizen en tochtjes een witte stok gebruik die ik al naar behoefte in - of uit kan schuiven. Ingeschoven past hij in een binnenzak, uitgeschoven en voor mij heen en weer gezwaaid terwijl ik voorwaarts ga is het de aanleiding tot belevenissen waarvan ik het bestaan niet kende. Maar wel waardeer.
Afgelopen vrijdag wilde ik even met de bus naar een aanpalend dorp omdat ik daar een topslager heb zitten bij wie ik eens in de paar weken mijn vleesvoorraad aanvul. En vooral nu we ineens echt winter hebben is dat een lust: klapstuk, zelfgemaakte erwtensoep, grove rookworst, tussenribkarbonades (speciaal door hem op attent gemaakt, worden niet zo snel droog bij het bakken) enzovoort. Ooit kreeg ik van hem bij zo'n ravitaillering een sluitbaar koeltasje dat ik nu iedere keer meeneem en dat de slagersvrouw dan voor mij vol stopt waarna ze kordaat het ritssluitinkje dichtdoet.
Maar ik dwaal af, eigenlijk wilde ik iets anders vertellen.
Op de heenreis zat ik bij mijn bushalte waar twee verschillende bussen kort na elkaar stoppen. De tweede moet ik hebben. Toen de eerste er aankwam zat ik in de abri en deed of ik hem niet zag. Maar hij remde toch af en was pas na veel kijken en gebaren weer tot verder rijden te bewegen. Ik vond dat gênant en besloot toch eens te vragen welk gebaar ik zou moeten maken om hem te beduiden dat hij kon doorrijden. Bij vertrek uit het dorp, na de slager, had de bus even wat tijd over voordat hij weer zou vertrekken. Dus ik naar voren en aan de chauffeur mijn verhaal gedaan. "Oh meneer, als wij zo'n stok zien stoppen wij altijd, ook als u niet beweegt. Het kan toch zijn dat u ons niet goed hebt gezien?" En wat ik ook beweerde, ik diende mij neer te leggen bij deze glasharde logica. Zwaaien helpt niet, alleen die stok weghouden, dat misschien wel.
De volgende dag was ik 's avonds na een treinreis nog weer even wat aan het scharrelen bij een bushalte die verplaatst was en onmiddellijk staat er een jongeman aan mijn zijde: hebt u hulp nodig meneer? Nee hoor, bedankt, ik zie al dat ik hier goed sta. En weg was hij, hollend om zijn eigen bus te halen.
Ik sta paf. In dit volk schuilt een onderaards stuwmeer aan aardigheid en behulpzaamheid dat bij het minste vertoon van enige hulpbehoevendheid een stroom van behulpzaamheid op gang brengt waarvan ik het bestaan niet kende.
Ik weet niet wat er allemaal nog gaat komen, maar voorlopig zeg ik:

Mensen bedankt.

Knar

 

 

SOCIAAL

 

Het is gebeurd. Voor de eerste keer heb ik een "jongere" ontmoet die me in niet mis te verstane termen uitlegde dat sociaal-democratie helemaal niks was en dat die ons alleen maar ellende heeft gebracht. De jongeman in kwestie is een ronduit aardige vent die probeert me in te wijden in de geheimen van de site van onze vereniging. Ik snap er tot nu toe niet veel van maar dat terzijde. Fascinerender vind ik dat ik eindelijk iemand ben tegengekomen die me duidelijk maakte wat ik al jaren vermoedde maar waar ik de hand niet op kon leggen: in de afgelopen twee of drie decennia is Nêerlands jeugd (en helaas niet zij alleen) vergiftigd geraakt met een pakket aan leugens over de sociaal-democratie waar de honden geen brood van lusten. En nu geloven ze allemaal dat ze in de liberale hemel zijn. Vandaar de mij altijd verbazende hoge poll's van de rechts-liberalen van de VVD in Nederland. Het zendingswerk is goed gedaan. En het meest navrante is nog wel dat de sociaal-democraten zelf de hoofdschuldige zijn aan dit drama. Via "de derde weg" en het "afschudden van de ideologische veren" probeerde met name Wim Kok in de jaren na de val van de Sovjetunie het vege lijf te redden en als oud-socialist salonfähig te blijven bij zijn nieuwe vrienden in de boardrooms van de grote financiële instellingen. De beschamende vertoning zal niemand zijn ontgaan die in of kort na de babyboom geboren is en de politiek een beetje volgde. Zijn partij liet hij achter in grote verwarring en de mensen in het land in grote woede. Bedankt Wim, goe gedoan joggie! De zendelingen van blauw konden intussen hun neoliberale credo uitventen, het eerst en het schadelijkst aan de kinderen die toen op school zaten. Mijn zoon studeerde International Business aan de universiteit van Maastricht en ik heb hem zelfs nooit over Marx gehoord. Lijkt me voor een academicus in dat vakgebied toch een "kennisachterstand" van belang.
Dus dan nu maar even mijn tegengeluid. En dat is na de verbijsterende overwinning van Trump al heel makkelijk: voor die woedende massa's die nu een Wilders en een Trump op het schild hijsen was er vroeger de sociaal-democratie. Die kort na de oorlog de Algemene Ouderdoms Wet (AOW) in het leven riep (Willem Drees) waardoor Nederlandse ouderen tot op de dag van vandaag een gegarandeerde boterham-met-wat-er-op hebben, en daarmee glorieus afsteken tegen ouderen in de ons omringende "Europese" landen. Voor hoeveel ouderen die het allemaal niet zo voor de wind ging is dat in zeventig jaar niet een zucht van verlichting geweest? Een loepzuiver product van de sociaal-democratie dames en heren. Zeker, er was en er is tuig dat de kans schoon ziet om misbruik van zo'n regeling te maken. Maar dat is een "fact of life" waar de gedachte op zich niet minder van wordt. Hoeveel tuig heeft er niet misbruik gemaakt van de vrije-markt-gedachte en daarmee hele naties aan de rand van de afgrond gebracht? Dat heeft de sociaal-democratie nooit gepresteerd, want wat er ook gekankerd wordt, het ging Nederland absoluut niet slecht in de jaren dat de sociaal-democratie een rol speelde in Den Haag. En het misbruik kwam vooral van rechts, van de geachte heren grootindustriëlen die bijvoorbeeld in de WAO een probaat middel zagen - zij het dat het misbruik was - om overtollige werknemers op kosten van de gemeenschap af te serveren. Niks van bekend? Niet gehad op school zeker.
De golf van woede waarop types als Trump en ver achter hem Wilders zo profijtelijk kunnen surfen wordt veroorzaakt door de gewone mensen die in de steek gelaten zijn door de partij die ooit de sociaal-democratie hoog in het vaandel had. Maar die nu het volk vermaakt met koddige "lijsttrekkersdebatten" waarvan ze serieus denken dat iemand daar nog in gelooft. Maar met die koddige vertoning zijn alleen de "leiders" ongeloofwaardig, niet de gedachte zelf. Want een systeem waarin weer eens de mens centraal wordt gesteld is hoognodig, en zoals het altijd gaat: de golf van de kritiek rommelt al in de verte, en rolt over een poosje ruisend het strand op. Geen oude Sociaal-Democratie meer, want oude vormen herhalen zich niet, maar wel een beweging vanuit dezelfde gedachte.

De mens centraal.

Knar

ZWART

Zes november 2016, een zwarte dag voor de wereld. Donald Trump wint de presidentsverkiezingen in de Verenigde Staten van Amerika. Zojuist keek ik - na enige uren van treurnis en walging - toch maar even naar een video van zijn Victory-speech. En daar stond ineens weer George W. Bush. Hetzelfde steenharde masker van "voor mij gaat het alleen om mij." Dat voorspelbare brabbeltaal producerende masker zonder een zweem van geest, zonder een zweem van passie, met alleen dat trekje van "had je wat?" van de onverbeterlijke straatvechter. "Vroeger is voorbij" schrijft Bart Sturtewagen vandaag in de Belgische krant de Standaard. En hij slaat de spijker op zijn kop. Anders dan het beschaafde deel der mensheid decennialang heeft gedacht hebben de ideeën van de Verlichting niet iedereen bereikt, niet iedereen gemotiveerd en niet gezorgd voor een redelijke wereld waarin rechtvaardigheid een groot goed is. Dat was vroeger. Maar vroeger is voorbij. Terwijl een goed opgeleide elite in het Westen zich wentelde in zelf- genoegzaamheid groeide de woede bij de massa's die de boot van de redelijkheid misten, die hun kansen zagen afnemen en die aan de verkeerde kant van de tweedeling terecht kwamen. Voor hen was democratische redelijkheid een gotspe, voor hen verduisterde het perspectief en voor hen gingen steeds meer deuren dicht. Zij zijn het die al een tijd Wilders hoog in de peilingen houden en zij zijn het die zich vertegenwoordigd voelen door de schreeuwerige charlatan die nu de presidentsverkiezingen  in de Verenigde Staten heeft gewonnen. Het is niet politiek correct maar de vergelijking met de Duitse verkiezingen van 5 maart 1933 dringt zich onweerhoudbaar op. Ook toen werd een brutale schreeuwer op het schild gehesen, ook toen was er onzeglijk veel woede bij de massa's die dat mogelijk maakten en ook toen moesten we - zoals later bleek - bang zijn voor de gevolgen. Ook toen was vroeger voorgoed voorbij.
Een brutale macho in het Witte Huis en eenzelfde type in het Kremlin?

Een zwarte dag voor de wereld.

Knar

BLIND

Als alles gaat zoals verwacht word ik blind. M'n linkeroog is al in 2009 verloren gegaan door een gemene bloeding in het netvlies, en het andere oog, waarmee ik me nog aardig redden kon, is nu snel aan het vervallen door een soort van glaucoom waar niets aan te doen is. Ik heb al een witte stok met rode bandjes gekocht voor buiten, en thuis sla ik de glazen van de tafel omdat ik ze stomweg niet meer kan onderscheiden van de achtergrond. Tot zover de techniek.
Langzaam blind worden na een leven van scherp zien is een opmerkelijk proces. Op zich een studie waard. Allereerst zijn daar de mensen die het ongetwijfeld goed bedoelen als ze zeggen:"Nou, laten we hopen dat het niet verder gaat" of "laten we hopen dat er goede hulpmiddelen voor je zijn". Lieve mensen, het gaat verder en goede hulpmiddelen zijn geen troost. Ze zijn hoe dan ook lapwerk en ze vergen het dubbele van het werk dat het leven een normaal mens kost. Probeer eens een vliegreis te maken als je slecht ziet. Als een luchthaven voor jou niets anders is dan een gekmakende verzameling stangen, lichte en donkere vlakken, lampen, spiegels, mensen die kris kras om je heen bewegen, en jij ziet het allemaal niet goed. Capice?
Een ander fenomeen is dat de wereld kleiner wordt. Je gaat je winkels zo dicht mogelijk bij je huis zoeken. Dat loopt lekker makkelijk. Je mijdt zoveel mogelijk grote stations en treinen die vaak op het laatste moment niet blijken te rijden, en daar sta je dan met het briefje in je binnenzak waar jouw reisplan op staat. De auto is ook al anderhalf jaar weg nadat ik een paar keer een lelijke schade had gereden omdat ik het paaltje of de slagboom echt niet had gezien. Wel moest ik aan mijn oogarts vragen of ik nog wel langer auto kon rijden, in plaats van andersom. Maar dat is de moderne geneeskunde, zullen we maar zeggen: de dokters zijn door Schippers zo heftig gekoeioneerd dat de patiënten niet op al te veel coulance meer moeten rekenen. Die moeten tegenwoordig in de spreekkamers hun eigen zaakjes maar regelen. Heel hartverwarmend is dan weer de toegenegenheid van de mensen van de patiëntenvereniging. Misschien heb ik het met de Oogvereniging goed getroffen maar tot nu toe niets dan lof. Aardig, lief soms, heel deskundig en graag en snel bereid tot ondersteuning als dat nodig is. Je zou er bijna blind voor willen worden. Grapje.
Als je stevig 65+ bent zoals ik en je wordt slechtziend of blind na een leven van scherp zien (ik vloog in dienst als navigator op verkenningsvliegtuigen) is dat hard en soms heel moeilijk. Dan kun je twee dingen doen: of je gaat treurend en mokkend de duisternis in of je realiseert je dat het uiteindelijk toch maar (nogal ingrijpend) aan de buitenkant zit en je probeert jezelf voor de zoveelste keer opnieuw uit te vinden. En bij alle ellende en soms wanhoop die het geeft, ik denk toch dat dat laatste voor een nieuwsgierig mens als ik alleen al daarom misschien het beste is.

We zullen zien.

Knar

KRETA

 

Bij de landing op Schiphol, nu bijna een week geleden scheen de zon. Net als de tien dagen dat wij op Kreta waren. Het was hier wel tien graden kouder maar wij vonden het heel sympathiek dat hij ons nog even wilde vergezellen.
Voordat we gingen had mijn dochter mij gewaarschuwd: papa, Kreta is heftig. En ze had gelijk. Kreta is heftig. Het licht is wit en heftig, het is er heftig heet, het landschap is dor, scherp en heftig, het verkeer is (heel) heftig en het eten is heftig in oneetbaarheid. De mensen zijn er op dit moment heftig in hun moedeloosheid. De behandeling die ze van de rijke Noorderlingen hebben gekregen na de bankencrisis heeft hun trots heftig gekrenkt en dat is overal voelbaar. Ze zijn niet hatelijk tegen ons, daarvoor zijn de Kretenzers te vriendelijk, maar ze zijn jaloers op wat wij hebben en zij niet (meer). Daar is iets helemaal mis gegaan, meneer Dijsselbloem. Bij een klein incidentje kregen we onmiddellijk te horen: jullie zijn toeristen, jullie zijn goed verzekerd. En dat was waar. De mannen zijn er heftig macho, ze scheuren zonder helm op hun motorscooters door het verkeer en dan heb je bij een val zomaar een gat in je kop. Maar je gaat dan niet naar een dokter want dat doet een macho niet. Kreta is heftig.
Maar Kreta is ook beeldschoon. Het is even zoeken maar dan kun je stranden vinden recht uit het boekje. Een baaitje waarin een bootje drijft waar je onderdoor kunt kijken, een lauwe zee waarin je eindeloos kunt rondspartelen, op het strand een rij zonnebedden-met-parasol waar je voor een appel en een ei een dag kunt bivakkeren en boven op de rots een terrasje met bamboe zonnedak waar je wat kunt drinken. Ga daar niet eten, dat bederft je de pret. Maak liever thuis een "Pan Bagnat de Cannes", en peuzel die op terwijl je beneden ligt te zonnen. Van twee werelden het beste.
Kreta is bezaaid met resten uit de oudheid, nog van voor de Griekse beschaving op het vasteland. Wij konden ze om bepaalde redenen niet bezoeken (te veel lopen) maar wel werd ons duidelijk dat het altijd gaat om
- paleizen waar steevast een koning heeft gewoond
- daar omheen een stad met talloze inwoners
- ruïnes waar altijd wel één of twee "heilige ruimtes" blijken te zijn geweest
- een troonzaal als het een wat grotere ruimte betreft
- een "plein" bij een nog grotere ruimte, waar steevast het beroemde stierspringen werd beoefend waarbij jonge atleten op kunstige wijze over de stier van dienst springen. Daarvan zijn in de regio weliswaar afbeeldingen  bewaard gebleven maar over de betekenis zijn de geleerden het nog geheel niet eens.

Het doet wat onwaarschijnlijk aan allemaal en het verhaal van de reuze-tsunami die Knossos zou hebben verwoest bij de uitbarsting van Santorini, en daarmee het einde van de Minoïsche beschaving zou hebben veroorzaakt is ook een beetje dun als blijkt dat  aan de zuidkant van Kreta - achter de bergen - ook grote Minoïsche steden hebben gelegen waar de tsunami vrijwel zeker niet heeft kunnen komen. Gelukkig zijn er ook nog andere ondergangsverhalen.
Kortom: Kreta is een belevenis van belang, je komt er altijd met gemengde gevoelens vandaan als je goed hebt rondgekeken, maar het mengsel is zeer de moeite waard.

Dag Kreta, tot ooit.

Knar

DAS

In Drenthe lopen de spanningen op. De dassen zijn het meer dan zat dat ze zo in het nauw gedreven worden door de boeren daar. Al zo'n goede achtduizend jaar leven en werken de dassen in dat gebied, eigenlijk van kort na de laatste ijstijd, en na een heel moeilijke tijd zo'n veertig jaar geleden gaat het nu gelukkig weer wat beter. Er worden weer meer dasjes geboren en de burchten worden meer dan vroeger met rust gelaten. En tot verrassing van de dassen leggen de boeren mooie maisakkers aan niet al te ver van waar de dassen wonen. Dus eten is er ook genoeg. Dat zit wel goed. Of liever, dat zat wel goed. Want de boeren klagen nu steen en been. Dat de dassen de maïs opvreten. Ze noemen dat schade. Wat onzin is natuurlijk want wie woonde daar nu eigenlijk het eerst? En wie legt er dan ook zulke mooie akkers aan zo dicht bij de dassen waarvan ze weten dat ze graag maïs eten? Laten ze dan hun maïs aanplanten op plekken waar geen dassen wonen. Logisch toch? De dassen hebben al aangeboden om eens rond te vragen of iemand weet waar weinig dassen wonen en waar je dan goed maïs kunt aanplanten. Ja, de dassen zijn de kwaaisten niet. Maar geen schijn van kans. De boeren willen alles, het midden en de beide einden. Ze willen maïs blijven planten vlak bij de dassen en ze willen dat de dassen er niet van vreten. Nou vraag ik je. Ja, ze roepen nu om maatregelen tegen de dassen. De brutaliteit. Of de wereld van hun is. Zesduizend jaar geleden, toen de dassen daar al eeuwenlang de prachtigste en ingewikkeldste burchten bouwden kwamen daar de eerste mensen aan die met veel geploeter en gesjouw ook een soort burchten gingen bouwen, van loodzware stenen die ze ook nog vaak overlangs lieten splijten, maar waar ze niet in gingen wonen. Nee, ze zetten daarin hun doden bij. En zulke sufferds willen nu "maatregelen tegen de dassen" nemen. De arrogantie. Gelukkig zijn de dassen van nature niet haatdragend, vorig jaar nog mochten de mensen vlakbij één van hun burchten een TV-camera neerzetten en de dassen lieten hun jongen welgemoed heen en weer rennen voor die camera zodat de mensen konden zien hoe leuk die jongen waren en hoe prachtig ze er uit zagen. Zo zijn de dassen dan ook weer wel. Maar nu?
De dassen zijn in beraad. Wat kun je doen tegen zo'n dreiging? Enkele heethoofden hebben al voorgesteld om massaal te vertrekken. Staat die camera daar volgend jaar voor Jan met de korte achternaam. Niet zo'n gek idee. Wordt in beraad gehouden. Is eigenlijk makkelijk uitvoerbaar want iets naar het oosten is het veel leger en daar zijn misschien wel minder klagende boeren die net doen of de wereld van hun is. En geef toe, maïs is niet echt nodig. De das zou de das niet zijn als hij zich voor één gat liet vangen. Leuke woordspeling in dit verband. Nee, een molletje en een muisje op zijn tijd gaat er ook goed in.
Stel je eens voor. Alle dassen ineens weg uit Drenthe. Zal wel een flinke deining geven. En ook weer veel klachten natuurlijk. 

Want zo zijn mensen dan ook weer wel.

Knar

EENZAAM

Het nieuws kopt vanavond met het bericht "Bomvolle aula bij eenzame begrafenis van baby". In Amsterdam is enkele maanden geleden het lijkje van een pasgeboren jongetje gevonden aan de oever van de Sloterplas. Alle naspeuringen naar de moeder zijn tot nu toe zonder resultaat gebleven. Daarom is het kindje nu toch begraven. "Eenzaam" zoals dat heet omdat er geen familie opgespoord kon worden. Maar in werkelijkheid omstuwd door zoveel mensen dat de aula van de begraafplaats te klein was. Er waren mensen uit de wijk, mensen van zorginstellingen, mensen van de brandweer, mensen van de politie, rechercheurs, de politietop van de stad en de stadsdeelvoorzitter Achmed Baâdoud. Zoals gebruikelijk in Amsterdam bij "eenzame" begrafenissen las de stadsdichter een gedicht, maar ook een rechercheur had een gedicht gemaakt en droeg dat voor en een vrouw uit de wijk vroeg vergiffenis voor de moeder.
Wat gebeurt hier?
Wat hier gebeurt is moeilijk in woorden te vatten. Terwijl golven van gevoel ons overspoelen bij zo'n bericht is het maar knap lastig om er een sluitend verhaal over te vertellen. Wat hier gebeurt doet me denken aan wat er in Nederland gebeurde toen twee jaar geleden vlucht MH17 boven de Oekraïne werd neergehaald.
Nederland begaf zich onmiddellijk in een vorm van medeleven en eerbied die de reporter van CNN de woorden ontlokte :"God bless the Netherlands for the way they bring them home."
Op die manier heeft Nieuw West het kleine jongetje thuisgebracht dat er niet mocht zijn. En - heel Nederlands - met deelneming van iedereen. De stadsdichter, de stadsdeelvoorzitter, politiemannen en -vrouwen, rechercheurs en een vrouw uit de wijk die om vergeving voor de moeder vroeg.
We kankeren ons te pletter, we zijn het bij voorkeur allemaal met iedereen oneens, het weer deugt niet en Wilders ook al niet. Maar als het er echt op aankomt - maar dan ook echt - zijn we zo verdomd eensgezind dat de tranen je in de ogen springen. De bloemenberg bij de Korporaal van Oudheusdenkazerne in Hilversum was een meter hoog. Die bij de Amsterdamse begraafplaats ook. Dat is een geheim kapitaal in Nederland. Diverse overweldigers van dit land hebben daar hun poten al lelijk aan gebrand. We zijn kaaskoppen, alla, maar als het er op aan komt goeie kaaskoppen. En dat laten we zien.

Als het er op aankomt.

Knar

BEUGEL

Vanochtend komt NOS.nl (cookievrij) met het verhaal van een Syrisch vluchtelingengezin waarvan de dochter nu een beugel wil hebben. Die kunnen de ouders niet betalen want het ding kost drieduizend euro. Beetje raar verhaal waarmee je volgens mij weinig bewijst. Toen mijn dochter op de leeftijd was dat ze een beugel had kunnen willen hebben kon ik dat misschien ook wel niet een twee drie betalen, hoewel ik toen beslist niet de vader was van een vluchtelingengezin maar als autochtoon technisch ingenieur in full swing meedeed in de verzorgingsstaat. Gelukkig gaat het artikel verder en uiteindelijk blijkt het te gaan over armoede in Nederland. Dat alleen al zou een contradictio in terminis moeten zijn maar dat is het niet. In Nederland, een van de rijkste landen van de wereld bestaat op ruime schaal een van staatswege geschapen armoede. Het instrument daarvoor heet Bijstand en de continuïteit wordt verzorgd door de Gemeentelijke Sociale Dienst. Inmiddels is het volk van Nederland zo deskundig gekneed en gehersenspoeld dat armoede als een soort natuurverschijnsel wordt gezien. Het is nu eenmaal zo, zoals de lucht nu eenmaal blauw is. Het artikel op NOS.nl ademt ook helemaal die geest. Aan het woord komt mevrouw prof.dr. mr. Margrite Kalverboer, orthopedagoog, jurist en sinds april van dit jaar kinderombudsman. Een vrouw die haar dochter (als ze die heeft) zonder enig bezwaar wel drie beugels kan geven. Maar wat belangrijker is, een geleerde die de kwestie van armoede in Nederland ook graag ziet als een "zo-is-het-nu-eenmaal"-fenomeen en die qualitate qua de zaak door de geleerde bril beziet. Zij zegt bij NOS.nl: "Armoede zorgt voor spanning in het gezin. Ouders hebben zorgen, zijn misschien niet meer zo beschikbaar voor hun kinderen. Daar moet je aandacht aan besteden, met name bij gezinnen die lang in armoede zitten. Aan de rafelranden van onze samenleving lopen de spanningen vaak op."
Spanningen die vaak oplopen, ouders misschien niet meer zo beschikbaar, aandacht aan geven, rafelrand van onze samenleving.
Ten tijde van de grote sociale ellende van de negentiende eeuw lieten rijke mevrouwen nog wel eens door hun bedienden een pannetje soep brengen bij verkommerde oude vrouwtjes of moeders met een groot gezin.
Mevrouw prof. mr. dr. Margrite Kalverboer doet dat ook. Maar het is erger dan toen.

Haar pannetje is leeg.

Knar

PANIEK

In de media verschijnt vanochtend een bericht over de Spaanse badplaats Platja d'Aro waar gisteravond laat paniek uitbrak onder toeristen op de boulevard. Ze schrokken van Duitse vakantiegangers, die bij wijze van grap deden alsof er een beroemdheid over de boulevard liep en begonnen te gillen en te rennen. De Spaanse krant El País zegt dat de aanstichters statieven en selfiesticks bij zich hadden en dat die in het donker mogelijk zijn aangezien voor wapens.
Zo kort na Parijs (2x), Brussel, Nice en München kun je daar natuurlijk verschrikkelijk veel pret mee hebben. Vooral als je jong bent, al redelijk afgeladen met alcohol en als toetje daar wat partydrugs overheen hebt genomen.
"Hoe bestaat het", hoor ik bij dergelijke gelegenheden mensen vaak zeggen. Wel, dat bestaat omdat er iets bestaat dat (schijnbaar) niet eerder bestond. Ik schrijf schijnbaar omdat we het in de geschiedenis wel degelijk vaker tegenkomen maar dan moeten we wel wat jaartjes teruggaan. Het is - na een lange aanloopperiode van welvaart en losser wordende banden - het geloof in de absolute en door niets of niemand meer gehinderde losmaking van alles wat het individu als beperkend zou kunnen ervaren. Een geloof in volkomen vrijheid waarin ook voor verantwoordelijkheid geen plaats meer is. Een fataal geloof omdat ongeremd individualisme nu juist in redelijk dicht bevolkte samenlevingen als de onze alleen maar kan leiden tot grote en kleine catastrofes. Die we nu om ons heen zien. Dat loopt van een grote bek krijgen van een blaag die je kleinkind zou kunnen zijn via de Damkrijser en "zinloos geweld" naar een stel idioten op de boulevard van Platja d' Aro. Die de paniek bij echte bloedbaden misbruiken om er nog eens lol mee te hebben.
De "moet kunnen"-mentaliteit van de jaren zeventig wordt tegenwoordig vaak smalend afgedaan (en grotendeels terecht) als onverteerbare flauwekul, maar ik vraag me af of hier toch niet een aan lager wal geraakte bloedverwant van diezelfde "moet kunnen"-mentaliteit de kop opsteekt.
Toevallig (?) verdiep ik me op dit moment uitvoerig in de diverse burgeroorlogen die in Europa zijn uitgevochten in de zestiende en zeventiende eeuw naar aanleiding van de Reformatie. Deze giga-omwenteling in het denken over godsdienst en religie heeft tienduizenden mensen het leven gekost, niet in de laatste plaats omdat samenlevingen uiteen vielen in elkaar te vuur en te zwaard bestrijdende facties die voor de vreselijkste wreedheden niet terugschrokken. Wanneer mensen - om welke reden dan ook - zich niet meer verantwoordelijk voelen voor een vreedzaam naast elkaar leven zijn de gevolgen altijd vreselijk. De verdienste van onze eigen Willem van Oranje is geweest dat hij tot het uiterste heeft geprobeerd in zijn landen de godsdienstvrede te bewaren zodat katholieken en gereformeerden naast elkaar zouden kunnen leven. Het is hem niet gelukt en de Noordelijke Nederlanden werden een gereformeerde republiek waarin de katholieken pas in de negentiende eeuw weer een vorm van vrijheid en ruimte kregen. Om redenen van nationalistische propaganda weten wij hoegenaamd niets over de grote en kleine catastrofes die dat heeft opgeleverd maar bij dapper doorzoeken komen ook die geschiedenissen wel boven water.
In de periode kort na de Tweede Wereldoorlog werden pogingen tot te ver gaand individualisme in de Nederlandse samenleving met afkeer begroet. Als het echt uit de hand liep werd er al gauw gezegd:"Het moest maar weer eens oorlog worden". Oorlog drukt mensen kennelijk met de neus op het belang van samen leven.

Laten we weer gaan samenleven voordat het zover komt. 

Knar

WAARHEID

 

"Het eerste slachtoffer van de oorlog is de waarheid". Deze uitspraak, toegeschreven aan de Amerikaanse politicus Hiram Warren Johnson, is vandaag meer waar dan ooit. Dat we in oorlog zijn zal inmiddels wel niemand meer ontgaan zijn hoop ik. Het is een soort oorlog die wij nog niet zo goed kennen. De meesten van ons denken bij oorlog nog aan legers, tanks, generaals en veldslagen. The Longest Day, en A bridge Too Far. Of desnoods Operatie Desertstorm. Dat werk. De oorlog die we nu meemaken is een nieuw soort guerrilla, waarbij de partizanen niet langer proberen na de oorlogsdaad het vege lijf te redden, en zich daardoor kwetsbaar maken, maar er niet tegenop zien om zichzelf samen met hun bommen in de lucht te jagen. Blijkbaar zijn sommige overtuigingen sterk genoeg om dat voor elkaar te krijgen. Zo houden onbeduidende eenlingen hele continenten in de ban van de angst. De verdediging daartegen zal van geheel nieuwe gedachten moeten uitgaan, zal veel meer een wetenschap moeten zijn dan een krijgskunde en zal waarheden moeten onderkennen waarvoor we in onze post-koloniale denken nog niet zoveel plaats hadden gemaakt. Syrië bijvoorbeeld. Waarom zit Assad nog steeds waar hij zit terwijl de "Internationale Gemeenschap" er in de jaren negentig als de kippen bij was om Milosevic uit Belgrado weg te bombarderen alleen om de Servische krijgsheren hun oorlog in Kosovo te laten beëindigen? Welke waarheden werden toen en nu het slachtoffer van de oorlog? Srebrenica is naast de begraafplaats van 8000 vermoorde mannen en jongens ook de laatste rustplaats geworden van een nog steeds niet opgehelderde waarheid. Wat was de waarheid van de inval in Irak nadat de vermeende waarheid van de massavernietigingswapens een evidente leugen bleek te zijn? Ik zie Colin Powell nog zitten liegen in de zitting van de Veiligheidsraad waar de inval werd goedgepraat. Maar veel dichter bij nu: wat is de waarheid achter het theater dat Erdogan ons probeert voor te spelen? Ik vroeg het aan een Turkse jongeman op het perron van station Amersfoort (moest er toch zijn). "Ach meneer, allemaal regering" was zijn wat raadselachtige antwoord. Raadselachtig? Valt wel mee toch? Het leuke van Erdogan vind ik overigens dat hij niet door heeft dat wij in het Westen te slim en te cynisch zijn om zijn verhalen niet te doorzien. Hij speelt toneel tussen de schuifdeuren. Maar wij hebben al lang theaters en daar moet je met wat anders komen. Doet me een beetje denken aan een cafeetje op de Azoren waar ons met veel trots en branie een lokaal gerecht werd geserveerd dat niet te vreten was, gewoon omdat de lokale keuken het nu eenmaal moet doen met armetierig spul.
Maar nog even terug naar Erdogan. Want wat is de waarheid achter het oorverdovend zwijgen van "Europa" op de Turkse poppenkast? Dat wordt onmiddelijk duidelijk als Erdogan weer eens dreigt om het vluchtelingenverdrag met Europa op te zeggen. Dus laten we die Syriërs stilletjes verrekken tegen de hekken van de Macedonische grens. Want stel je voor dat die ook nog zouden komen. "Daß schaffen wir nicht". Dus Erdogan, ga je gang. Alles beter dan nog meer vluchtelingen.
"En dat, dames en heren, is mijn kijk op De Toestand in de Wereld" zei dan  G.B.J. Hilterman op zondagsmiddag, voordat de bloemkool werd opgeschept.

Hadden we nog maar Koude Oorlog.

Knar

UIT

Vandaag was ik een dagje uit. De opzet was om met de vouwfiets in de trein naar Nunspeet te gaan, daarvandaan een rit door de bossen te maken naar Harderwijk, en dan in de trein weer terug naar de hoofdstad. Simpel en vol beloften. Ik ken de bossen daar als mijn broekzak want ooit, toen we nog een vijand hadden werd ik daar afgeknepen om een betrouwbare reserve-officier infanterie te worden. 
De rit zou gaan via de Hanzelijn naar Zwolle en dan aansluitend met de Sprinter naar Nunspeet. In het begin ging alles goed maar bij Almere Centraal was de trein ineens kapot en moesten we er allemaal uit. Over een half uur zou de trein naar Groningen komen en dan konden we verder. In de tussentijd sukkelde er een boemeltje het station binnen en die ging ook naar Zwolle. Die maar doen dan. Fiets in het boemeltje en maar weer verder. De aansluiting in Zwolle was natuurlijk foetsie. Het zou verder genadebrood worden. In Zwolle kon ik op hetzelfde perron blijven en kort daarna kwam dan toch Nunspeet in zicht. Ik vergat zelfs niet uit te checken. Nu koffie! De Nunspeetse horeca is ongetwijfeld heel voorkomend als het pijpenstelen regent maar op een warme zomerdag in de vakantie is het homaar. Op twee terrassen op koffie gewacht, maar er kwam geen koffie. Dan maar rijden. Waarom toetert iedereen toch zo? Ik reed op de autoweg, er bleek links in het groene hout verscholen een fietspad te zijn. Had ik met mijn ene glaucoomoog over het hoofd gezien. Inmiddels was me duidelijk dat het een zwaar tochtje zou worden. Ik zie heel slecht contrasten als het buiten zo licht is, en dat wordt alleen maar erger als het fietspad belegd is met vlekjes zon en vlekjes schaduw. En vandaag waren er héél veel vlekjes zon en schaduw. Toen het fietspad definitief rechts het bos in draaide en overging in een grindpaadje van een meter breed met tegenliggende fietsers werd het Russische roulette. Bots ik wel of bots ik niet? Ik ben in drie verschillende dialecten verwenst omdat ik het gewoon niet zag. Met een zucht van verlichting en het zweet in mijn handen bereikte ik De Zwarte Boer, een uitspanning in de bocht van Leuvenum, waar - eerst koffie - de lunch uitgesproken goed was. Gevoed en gelaafd ging ik het bospad op langs het Roode Koper richting Harderwijk. Weer een grillig spel van schaduw en licht en een paar narrow-escapes met tegenliggers. Gelukkig is de Veluwe sinds mensenheugenis bezaaid met richtingaanwijzers en paddenstoelen zodat verdwalen echt een opgave is. In Harderwijk bleek het station zwaar in verbouwing en daarom was de omgeving zo met aanwijsbordjes bezaaid dat een vreemdeling nooit zonder de hulp van een inboorling het station zou kunnen vinden. Toch nog een restant van de traditionele Veluwse xenofobie?
Al dwalend had ik ergens gezien dat de trein naar Amersfoort binnenkort zou arriveren op spoor 2. Eenmaal op de perrons bleken die niet van een nummer voorzien en de bekende aankondigingsborden waren er ook niet. Tja, de verbouwing, sprak een inboorling. Dus toen er een trein binnenschoof waar Utrecht op stond ging ik daar maar in. Amper binnen reed de trein de verkeerde kant op en bleek ik mijn pet kwijt te zijn. In de zenuwen laten liggen op het perron. Buiten was het tweeëndertig graden. Negen minuten later was ik weer in het vermaledijde Nunspeet. Daar maar weer in de trein terug naar Harderwijk en zoeken naar de pet. Was dat nou verbeelding of werd die fiets echt steeds zwaarder? Na een half uur stond ik weer op station  Harderwijk. Ik nam de fiets maar mee de trein uit want zo snel zou ik die pet vast niet vinden. En ja hoor, terwijl ik zenuwachtig liep te zoeken en te vragen reed mijn trein door naar Amersfoort. Maar mijn pet vond ik. Iemand was zo aardig geweest hem even in het zicht te leggen. Een klein padvindertje wilde nog even mijn vouwfiets in werking zien en toen kwam de trein naar Amersfoort. Daar aangekomen had ik genoeg tijd om nog even met een Turkse jongeman de politieke situatie in zijn geboorteland door te nemen (allemaal regering meneer…) en daarna ging alles goed. Half zes was ik thuis.

Een dagje uit. Vrij reizen, dat wel.

Knar

BREXIT

 

Ach weet u, iedereen zegt er wat over. Dus laat ik er ook maar wat over zeggen. Afgelopen donderdag verbraken de Britten hun banden met de Europese Unie. Drieënveertig jaar waren ze lid - hoewel ze de euro nooit hebben ingevoerd - maar nu het EU-systeem van open grenzen wel wat erg veel vluchtelingen en andere migranten hun kant leek op te drijven hebben ze de deur dichtgedaan. Wel "typical British" zou ik willen zeggen. De omstandigheden stelden me in de gelegenheid in de afgelopen jaren het eiland een aantal malen te bezoeken en nog altijd hangt er iets van de geest van de "splendid isolation" waar het volk vooral in de tijd van Victoria en het Empire zo blij mee was. Het zal ze makkelijker vallen dan bijvoorbeeld ons om zich weer in tevreden zelfgenoegzaamheid op hun eiland terug te trekken. Misschien gaan ze wel weer auto's maken. In ieder geval een schitterende gelegenheid om met een nieuwe Asterix te komen: Asterix en de BREXIT. Ik zie het voor me.
Toen de beurzen een paar dagen voor het referendum ineens opveerden kreeg ik het sterke vermoeden dat de Bremains zouden gaan winnen. Ik ging er van uit dat de beursbengels wel zo hun contactjes hadden om daar zeker van te zijn. Op de dag van het referendum hield ik de hele dag de koers van het Britse pond in de gaten want volgens ingewijden zou de koersbeweging een betrouwbare graadmeter zijn van wat er zou gaan gebeuren. De hele dag maakte de koers slingerbewegingen maar hij bleef gemiddeld hoog. Met het prettige gevoel dat het een Bremain zou worden ging ik naar bed. En daarna gebeurde het. Was ik de koers blijven volgen in plaats van te gaan slapen dan had ik het zo tegen vijven zelf kunnen zien: hij viel dus het werd Brexit. Maar wat ik nog steeds niet goed kan uitstaan: niet alleen ik maar ook al die goed ingevoerde geld- en beursjongens hadden niets kunnen zien aankomen. Pas toen de eerste echte tellingen openbaar werden konden ze gaan inschatten en toen was het boem. Zij wisten niks meer dan wij! Teken aan de wand?
Wat nu? Als ik naar de reacties van Juncker kijk, de voorzitter van de Europese Commissie, vrees ik dat een harde arrogante kern van Europabestuurders de neus in de lucht zal steken en zo hard mogelijk zal gaan werken aan business as usual. Dan maar met een land minder. Juncker is vooral gekwetst en roept nu dat Groot Brittannië dan ook maar zo snel mogelijk moet opsodemieteren.
Dat lijkt me niet de goede weg. Eigenlijk zou Juncker nu net als Cameron zijn biezen moeten pakken want het is een EU onder zijn leiding die dit geweldige verlies moet incasseren. Maar daar lijkt me Juncker de man niet naar. Hij zal nog een forse hinderpaal zijn op de weg naar de broodnodige vernieuwing die de EU nu zal moeten ondergaan. Het vertrek van Groot Brittannie is het failliet van de EU-politiek, hoe je het ook wendt of keert. Een grondige analyse van de Britse argumenten kan Europa veel leren over de richting waarin het moet veranderen. Een paar topics zijn ook zonder dat al zichtbaar: echte democratie in het Europees bestuur, herstel van de souvereiniteiten in het Europa van de vaderlanden, en nu eindelijk een echt immigratiebeleid en een serieuze bewaking van de buitengrenzen. Echte politiek in plaats van alleen maar koopmansbelangen.

Daarmee zouden de blijvers al geweldig zijn gediend.

Knar

 CUM LAUDE

Cum Laude is Latijn en betekent Met Lof. Een term die in de achter ons liggende eeuwen in alle landen van de beschaafde wereld werd toegevoegd aan de bul of het diploma van mensen die een academische studie of een promotie met bijzonder veel resultaat hadden volbracht. Cum Laude was een exclusief predikaat dat slechts weinigen was gegund. Terecht. Excellence moet blijken.
Vanaf vandaag is dat anders. Sinds vandaag kun je in Nederland (en alleen in Nederland) ook een VMBO- diploma behalen Cum Laude. Staatssecretaris Dekker ging vanochtend zelf naar Nederweert om een 16-jarige vmbo-scholier te vertellen dat hij de aantekening 'cum laude' op zijn diploma krijgt.
"Hier zwijgt de spreker stil. Hij snikt; hij kan niet meer." Alleen deze dichtregel van Tollens uit zijn beroemde gedicht over de Overwintering op Nova Zembla kan hier mijn verbijstering weergeven. VMBO-cum laude. De jongen in Nederweert had drie negens en vijf achten. Fijn voor die jongen maar volgens mij past daar maar één antwoord op: joh, je zat op de verkeerde school. En nu als de bliksem je VWO halen en dan studeren vent. Misschien kun je dan een echt cum laude scoren waar de mensen niet een beetje om moeten lachen. En tegen die staatssecretaris Dekker (ja die met die krullen in z'n pony) zou ik willen zeggen: ben je nou helemaal van de pot gerukt? Argeloze kinderen misleiden met VMBO-cum laude. Durf je wel? Denk je dat zo'n jongen straks twee bezems krijgt om het trottoir aan te vegen in plaats van één? Ga toch weg man. Youp van het Hek had het er in een van zijn weergaloze conferences een keer over dat je tegenwoordig nooit meer gewoon naar de bakker kunt gaan voor een half bruin maar dat de bakker tegenwoordig een kadetterette is waar je eindeloos aan je slaperige kop wordt gezeurd over pitje zus en zaadje zo. Zo'n kadetterette-gevoel krijg ik bij VMBO-cum laude. Het ontbreekt er nog maar aan dat de staatssecretaris had geroepen: de VOC-0mentaliteit, tòch? Of heeft deze bewindspersoon dat stukje van onze geschiedenis toevallig wèl gehad op school en weet hij dat hij dat maar beter juist niet kan roepen? Het zou voor hem pleiten.
Maar alle gekheid op een stokje mensen. Laten we toch eens ophouden met het herbenoemen van alles wat voor minstens de helft van het volk altijd helder en logisch is geweest. Dat is vaker geprobeerd (een jaar of tachtig geleden bijvoorbeeld niet zo ver hier vandaan) en dat leidt altijd tot ellende.

Misschien nog wel het meest voor zo'n Limburgse jongen met VMBO-cum laude.

Knar

EUROPA

In een al langer lopende discussie met een vriend over Europa bracht hij het nieuwe boek Made in Europa van Pieter Steinz ter sprake. Het boek boeide hem zeer en ondersteunde de positieve gevoelens over Europa, die hij al langer koestert en die nogal contrasteren met de mijne. Vandaar ook onze discussie. Ik schreef hem over dat onderwerp een briefje en toen dat klaar was dacht ik goh, het lijkt wel een column. Dus mag u nu ook meelezen.

Beste W.

Naar aanleiding van je mail heb ik me nog even verdiept in de persoon van Pieter Steinz en zijn werk. Wat ik tekenend vond was de beschrijving van zijn boek Made in Europa op de site van Bruna, die begint met "De Griekse tragedie, de Russische roman, de Italiaanse cinema en de Duitse Romantiek; Bach, Monty Python, Chanel en Brancusi - Europa is meer dan crisis in de Eurozone en regelzucht vanuit Brussel." 
(https://www.bruna.nl/boeken/made- in-europe9789046815540?gclid=COOCs8Xtoc0CFUqdGwodhaIGuQ#product-info-tabs).
Mooier had ik het niet kunnen uitleggen: het Europa der vaderlanden. Dat vooral boeiend is vanwege De Griekse tragedie, de Russische roman, de Italiaanse cinema, de Duitse Romantiek….etc.
Het Europa van Steinz is het "Europa" dat al generaties lang leeft in de geesten van een kleine elite die het geluk heeft gehad kennis te nemen van kunst en cultuur en van de betekenis daarvan. De elite boven de wolken. Tot die elite behoren jij en ik, en wij kunnen onszelf met enige goede wil wel wijs maken (abstract denken nietwaar?) dat er iets "Europees" is te vinden in al die afzonderlijke door het land van oorsprong zozeer gekarakteriseerde vormen van kunst en cultuur (de Griekse tragedie, de Russische roman, de Italiaanse cinema) maar feitelijk is dat niet. Het is een gedachte, een gewenste gedachte, een mooie gedachte, een geruststellende gedachte misschien voor de elite die zich die gedachte kan permitteren, maar iets feitelijks is het niet. Het feitelijke Europa is de Eurozone, het steeds rijker wordende grootkapitaal, de neergang van de natiestaat, de Brusselse bureaucratie, het falende vluchtelingenbeleid (het verdrinken is inmiddels weer begonnen), het landjepik spelen aan de Oostgrens (Oekraïne), het Europa van de neo-fascistische regimes in de grenslanden en de achterlijke boefjesregimes in andere grenslanden. Het feitelijke Europa is het Europa van het schijnbaar vrije verkeer van personen, goederen en diensten dat alleen schijnbaar vrij is omdat verhuizers binnen Europa in het land van aankomst de volle laag krijgen van de ter plaatse bloeiende bureaucratie die - zoals al eeuwen zo was en nog eeuwen zo zal zijn - totaal verschilt van die in het land van herkomst. Waardoor je als immigrant in je nieuwe land maar beter meteen een (dure) adviseur kunt nemen anders kom je er nooit uit. Daarover kan ik - met een dochter in een Europees buitenland - nu uit de eerste hand meepraten.
Dat is het Europa van de feiten en dat is het Europa dat beleefd wordt door de honderden miljoenen die ònder de wolken moeten leven en die Italiaanse cinema misschien maar nauwelijks kunnen spellen.
Maar gelukkig, voor hen is er het EK. Waar de vanouds bekende vaderlanden, onder eigen vlag en met eigen volkslied, tegen elkaar in het strijdperk treden en daar - als vanouds - van elkaar winnen of verliezen.

Laat dat voorlopig  Europa zijn. Dan kan iedereen het begrijpen.

Knar

ONGELIJKHEID

Het dagblad Trouw (digitaal) helpt deze columnist vandaag weer aan boeiende stof voor een stukkie.
Onder de kop " Zorgongelijkheid als nieuwe norm" hijst het blad alvast de stormbal voor de gigantische operatie die op 1 januari haar beslag moet krijgen: de overheveling van langdurige zorg, jeugdzorg en werk van het Rijk naar de circa 400 gemeenten. De langdurige zorg wordt straks deels geregeld in de nieuwe WMO. Maar die wet bestaat al sinds 2006.
Die wet zorgde inmiddels al voor schrijnende gevallen van ongelijkheid in de bijdragen aan zorg voor ouderen. In Sluis (Z.Vl) moest een man zijn huis op eigen kosten verbouwen voor zijn hulpbehoevende vrouw terwijl in de buurgemeente daarvoor een forse bijdrage  beschikbaar was. Zo zijn er meer voorbeelden. De toenmalig verantwoordelijke staatssecretaris Jet Bussemaker (PvdA) werd op die wantoestanden in de Kamer toen al aangesproken. Maar dat bracht haar niet van haar stuk."Dit was precies zoals het moest gaan met de Wet maatschappelijke ondersteuning" antwoordde de PvdA-politica. "Juist doordat een gemeente dichter bij de burger staat en veel beter kan inzien wat de behoefte is van haar inwoners, kan er lokaal maatwerk geleverd worden." Einde citaat. Bussemaker toen, en haar partijgenoot en opvolger Martin van Rijn nu, zien die ongelijkheid niet als een probleem, maar als consequentie van de decentralisatie van Rijkstaken naar gemeenten. Een soort natuurverschijnsel dus. "Tja, bij decentralisatie van Rijk naar gemeenten hoort nu eenmaal….." Alsof zij niet zelf de decentralisatie - als een verdekte megabezuiniging- hadden bedacht en doorgeduwd. Een ouwe Haagse truc.
Types als Bussemaker en van Rijn zullen blijven geloven dat wanneer je maar lang genoeg onzin verkoopt de mensen die onzin op den duur wel zullen geloven.
Ook de minister president hoort bij dat illuster gezelschap. In november 2014 hield hij de vierde  Kerdijk-lezing, genoemd naar een progressief-liberale politicus uit het einde van de negentiende eeuw. De Kerdijk-lezing is een speeltje van D66, 't is maar dat u het weet. In die lezing tilde Rutte de kwestie van gelijkheid of ongelijkheid op een algemener niveau. "Er zit in ons systeem een soort ingebakken angst voor ongelijkheid. Dat is zo gegroeid. Iedereen krijgt hetzelfde, graag of niet." Toe maar Markje, je bent nog jong. Misschien heb je niet op school gehad dat het streven naar Gelijkheid (let op de hoofdletter) waar sinds de Franse Revolutie in het avondland zo hard om is gestreden en zoveel bloed om heeft gevloeid iets anders is dan jouw armzalige "angst voor ongelijkheid." Hoe durf je.
 
"Dit is precies zoals het moet gaan"zei Bussemaker. En dit is precies zoals het ook zal gaan met de taken die de gemeenten alsnog op zich af zullen zien komen. Maar het deugt niet, het is fake. We worden belazerd.
En het erge is dat het hier om mensen gaat. Mensen die door omstandigheden - of gewoon door de ouderdom die ons allen te wachten staat - kwetsbaar en meer of minder hulpeloos zijn. Mensen die het niet meer helemaal trekken alleen, hoe hard D66 ook "gelooft in de kracht van mensen". 
Paus Fransiscus heeft het door. Die vraagt ons om maar liever niet meer te spreken van "een christelijk Europa".

En daarmee doelt hij niet op die paar moslims die hier rondlopen.

Knar

REMAINS

In negentiendrieënnegentig draaide in de bioscopen de film "The remains of the day" met Emma Thomson en Anthony Perkins in de hoofdrollen. De film speelt in de jaren dertig van de twintigste eeuw in Engeland. Perkins is de bijna autistische butler op een groot landgoed die zich fanatiek vastbijt in de vele taken en verantwoordelijkheden die op zijn schouders rusten, en Thomson is de jongere huishoudster die op het landgoed wordt aangesteld en die achter de stalen pantsering van de butler een romantische geest meent te bespeuren. Die geest wil ze ontdekken - vanzelfsprekend alleen in the remains of the day. Haar goede en ook wel hartstochtelijke bedoelingen glijden echter op huiveringwekkende wijze af op de ondoordringbaarheid van zijn misvormde geest. Engelse upstairs-downstairstragiek van het zuiverste water. Ik denk dat ik de film wel drie keer heb gezien zonder me een seconde te vervelen.
Nu de pensioneringsdatum al weer lang achter me ligt, de wereld kleiner wordt door medische ongemakken en de kinderen met hun gezinnen op 120% van de dienstsnelheid door het leven razen (voor hen is het nu volop midday) voel ik me soms ook aangekomen in "the remains of the day". In dat wat er van de dag nog over blijft. Dat is een gewaarwording die vreemd genoeg niet alleen maar angstige of sombere gedachten oproept. "The remains of the day" is ook dat deel van de dag waarin de boog ontspannen mag zijn, waarin de verplichtingen wegvallen en waarin "de voeten op tafel" mogen. Wat ik dan ook graag doe. Maar het is ontegenzeggelijk ook het laatste deel van de dag. Dat deel waarin je terugkijkt op wat de dag gebracht heeft. En - anders dan in de film - is er geen "next day". Waarop je het allemaal nog weer anders kunt gaan doen. Waarin je fouten goed kunt gaan maken, de tuin nog eens opnieuw kunt gaan harken, of nog beter je best kunt gaan doen. Zoals mijn oude vader mij beloofde, twee dagen voordat zijn flakkerende kaarsje uitwoei.
There's only one day.

Make the best of it, including the remains.

Knar

FABRIEK

 

 

Zondag naar Buitenhof gekeken? Daar zat iemand van "de Argumentenfabriek". Nieuwe tijden nieuwe namen zullen we maar zeggen. Zoals iedere werknemer die er door z'n baas wordt uitgeflikkerd tegenwoordig zzp-er heet in plaats van gewoon werkeloze. "What's in a name?" schreef Shakespeare. Nou, in dit geval een heleboel zou ik zeggen. Maar…. we dwalen af.
Die Argumentenfabriek bracht me op een idee. Even uitleggen.
Door een hele reeks ingrijpende veranderingen in mijn leven in korte tijd was ik even perplex en een beetje het Noorden kwijt. Ineens zag ik het overzienbare stukje toekomst dat ik nog heb als een duistere affaire zonder veel perspectief. Er was wat teveel tegelijk weggevallen. Dat is een naar gevoel en ik wilde daar graag vanaf. Ook dat stukje toekomst dat ik nog heb moet toch zo aardig mogelijk worden ingevuld, vind ik eigenlijk.
Nu werd ik daarbij geholpen door de Nederlandse Spoorwegen. Dat klinkt misschien raar maar het is zo. Ik had nog één dag vrij reizen op m'n kaart staan en die moest voor 25 mei worden opgenomen anders was ik hem kwijt. Dus moest er een stevig stukje treinen worden gevonden waarmee ik waar zou krijgen voor m'n geld. Nu was het een oude wens van me om nog ooit eens met de trein naar Stavoren te gaan, daar de boot te nemen naar Enkhuizen en dan met de trein weer terug naar de hoofdstad. Het weer was goed, de boot voer volgens zomerdienstregeling - dat wil zeggen iedere dag een paar keer op en neer - en zaterdag j.l. was het zo ver. Eerst naar Leeuwarden met de Intercity, dan met het dieseltje door de Friese Zuidwesthoek naar Stavoren, daar een geplande lunch aan de kade en vervolgens het zeegat uit naar Enkhuizen. De trip verliep clockwork en tegen zessen was ik weer thuis. Moe maar zeer tevreden. Rondje IJsselmeer linksom voltooid. En de sombere gedachten waren een heel eind weg. Een nieuw spoor tekende zich voor mij af. Als ik ooit, terugziend op mijn leven, een tevreden gevoel wil hebben moet ik vooral blijven doorgaan met mezelf prettige ervaringen te bezorgen. Daar komen herinneringen van en die vormen samen een prettig beeld. Zo werkt het. De eerste herinneringen waren gescoord op de nieuwe weg. En toen ineens schoot me die Argumentenfabriek te binnen. Met dank aan de bedenkers: ik ga een Ervaringenfabriek starten. De rest van mijn leven zal ik met gepaste voortvarendheid proberen zoveel mogelijk zinvolle en vervullende ervaringen te creëren die na afloop makkelijk zijn om te zetten in prettige herinneringen. Een pakhuisje dat langzaam vol zal raken met de producten van de Ervaringenfabriek. Zodat er ook nog wat te genieten valt als de productie van de fabriek noodgedwongen wat zal gaan afnemen.

Waar de Nederlandse Spoorwegen al niet goed voor zijn.

Knar

 

 

 

PROBLEMEN

Genealogie is een aardig tijdverdrijf, vooral in zwang bij ouder wordende heren zoals uw auteur. De stambomen van beide takken van mijn familie verliezen zich al dra in de mist van voorbije eeuwen want veel prominent volk heeft er nooit bijgezeten. Niks aan de hand, voor het gros van mijn landgenoten geldt hetzelfde. En zij die wel kraaiend van plezier met een familiewapen op de proppen komen zijn niet zelden door handige oplichters ferm bij de neus genomen. Nederland was altijd al een allochtonen- en gelukszoekersland en dat stamboomt niet zo vlot.
Afijn, genealogie dus. Leuk, maar soms even niet. Bijvoorbeeld als je - wat mij recent overkwam - stuit op ten hemel schreiende toestanden van armoede en kindersterfte waar wij ons bij onze centrale verwarming geen voorstelling meer van kunnen maken.
Mijn vader stamt vanouds uit een geslacht van kleine binnenschippers uit de kop van Overijssel. In die streken werd veel turf gevaren vanuit de Drentse en Friese veenkoloniën naar stadjes als Hasselt en Zwartsluis waar de turf vaak werd overgeslagen op grotere schepen die de oversteek maakten over de Zuiderzee naar Amsterdam. De stad werd warm gehouden met de turf uit de koloniën. Niet alle kinderen van die schippers konden aan boord blijven of zelf een schip gaan varen. Velen gingen aan de wal hun geluk zoeken als rietsnijder, grondwerker of in het snijden en verwerken van wilgentenen voor zinkstukken, matten en dergelijke. Een kleine tweehonderd jaar geleden was een verre voorvader van mij grondwerker in dat gebied. Als zesentwintigjarige jonge man trouwde hij in 1822 een negentienjarig meisje dat toen drie maanden zwanger van hem was. Niet ongebruikelijk in die streek en in die tijd: je moest weten of je geen kat in de zak kocht. Het eerste kindje, een jongetje leefde amper twee maanden. En daarmee werd een gruwelijke optocht geopend van in totaal vijftien kinderen in ruim eenentwintig jaar waarvan er negen de leeftijd van drie jaar niet bereikten; één jongetje stierf toen hij zeven jaar was, één meisje toen ze zestien jaar was, en slechts één bereikte de nu heel normale leeftijd van zevenenzeventig jaar .
Achttienvijfenveertig was voor de familie een absoluut rampjaar. Moeder stierf op één april, twee jaar na de geboorte van haar laatste kindje, een meisje, en maakte dus niet meer mee dat dat kindje ook stierf, anderhalve maand na haar. Ze maakte ook niet meer mee dat haar voorlaatste kindje stierf, op dertien april.
Vader stierf ook in dat jaar, zes maanden na zijn vrouw, vijf maanden na zijn voorlaatste kind en vier maanden na zijn laatste kind. Voor het einde van het jaar was vader drie maal naar het kerkhof gegaan om twee kinderen en zijn vrouw te begraven waarna hij er zelf ook in dat jaar nog kwam te liggen.
Tweehonderd jaar, acht generaties geleden. Het zal wel geen doorsneegezin zijn geweest. Maar voor die tijd en vooral in die streek toch vast ook geen hoge uitzondering. En dan te bedenken dat het mensen waren als wij. Met dezelfde gevoelens, dezelfde hoop op geluk en liefde, dezelfde hoop op een goed leven voor hun kinderen. Het kon het bestaan? Eén gedachte drijft bij mij boven na zoiets te hebben ontdekt:

Nog maar eens goed kijken naar de omvang van onze eigen "problemen".

Knar

R.I.P.

 

Voor de tweede keer lees ik het boek "De laatste echte schippers" van Hylke Speerstra. De eerste keer las ik het in negentienvierenzeventig nadat ik het van mijn vrouw had gekregen als cadeautje voor een examen waarvoor ik geslaagd was. Ik was in die tijd gek van de klassieke zeilvaart met rond- en platbodemschepen.
Het boek bestaat uit een verzameling verhalen van oude schippers die nog actief zijn geweest in de zeilende binnenvaart van voor- tot kort na de Eerste Wereldoorlog. Voor mij niet zo ver weg want mijn beide grootouders van vaders kant kwamen van zo'n scheepje. Ik herken veel in de verhalen, vooral van de mentaliteit van die schippers, die bij ons nog lang heeft nagezongen in de familie. Door mijn vader, die nog op het water is geboren, zij het in een tot woonark omgebouwd scheepje dat bij de brug lag waar mijn opa brugwachter op was.
Mijn vader is drieënnegentig geworden en twee jaar geleden overleden. Hij en ik hadden het niet breed met elkaar en pas na zijn dood is me duidelijk geworden dat er tussen ons een leven lang een ellendig misverstand heeft geheerst dat in tien minuten opgelost had kunnen worden als hij maar één keer zijn mond had opengedaan. Maar zijn steile trots verhinderde dat en zo zijn we uit elkaar gegaan.
Nu ik het boek van Speerstra weer lees komt die mentaliteit weer op me af. Steenhard, niet toegeven, de kop in de nek, niet voor een ander onder doen, elkaar letterlijk de loef afsteken. Het had allemaal zijn redenen. Zeilschipper was een hard beroep. De strijd met de elementen vergde zijn tol. De strijd om het bestaan niet minder. Doorgaans slecht geschoold (voor schipperskinderen was er geen schoolplicht) waren ze nogal eens het slachtoffer van oplichting en bedrog. Dat maakt hard en argwanend. En trots en onbuigzaam. Zoals mijn vader, zelf toch nooit schipper geweest. Een leven lang vast geloofd in wat vader en moeder hem over het geloof hadden geleerd en dan sterven met alleen ongelovige kinderen rond je bed. Die naar buiten kijken als je vraagt of we elkaar weer zullen zien. Waarvoor die kinderen ook weer hun redenen hadden.
Nu de scherpe kantjes van ons conflict er wat afgaan krijg ik meer en meer medelijden met hem. Hij moest het doen met wat hij geleerd had, hij was niet de bolleboos die wel even "de eigen geestelijke ontwikkeling ter hand zou nemen". Hij luisterde naar vader, zoals het hoorde in die kringen. Ook al waren ze al lang geen schippers meer.
In zijn tijdsgewricht voldeed dat niet. Wat hij niet heeft begrepen.

Requiescat In Pace.

Knar 

KAPOT

Nog niet zo lang geleden kermde de oude Jan Terlouw in een groot Volkskrantinterview "dat het geld nu in alles de baas is en dat het Nederland kapot zal maken, helemaal kapot". Jan is van november 1931 dus nu vierentachtig. Zou je hem niet geven als je hem ziet.
Met zo veel leven achter je en zo weinig voor je kun je het benauwd krijgen. Dat ken ik. Maar van Jan had ik iets meer stoïcisme verwacht. Zo lang zo midden in de maatschappij gestaan in allerlei "hoge" functies, een zeer succesvolle carrière als kinderboekenschrijver er nog even bij gedaan, dan zou je toch langzamerhand moeten weten hoe de hazen lopen. Als fysicus nota bene (Jan is gepromoveerd kernfysicus) zou in ieder geval hij moeten weten dat natuurlijke processen vrijwel altijd een slingerbeweging vertonen in de tijd. En de maatschappij is een natuurlijk proces, reken maar. Jan heeft gelijk, laat ik daar duidelijk over zijn. De wereld waarin wij leven (en Jan heeft ook gelijk als hij daarmee de hele wereld bedoelt) lijkt op dit moment geregeerd te worden door één waarde en dat is de waarde van het geld. Alles wat weinig kost is goed en alles wat veel opbrengt ook. Zo ongeveer kun je het credo van deze tijd samenvatten. Maar als we goed hadden opgelet hadden we dat kunnen zien aankomen. De val van de Muur en het einde van de Sovjetunie, ongeveer in diezelfde tijd, waren het resultaat van een consequent doorgevoerde "belegering" van het communistische Oosten door het kapitalistische Westen. Het steeds verder opdrijven van de bewapeningswedloop met Starwars als klap op de vuurpijl holde de economie van de Sovjetunie zo uit dat Gorbatsjov de handdoek in de ring moest werpen. Tekenend voor de situatie was dat hij vervolgens allervriendelijkst aan de Angelsaksische hoven in Londen en Washington werd ontvangen. Deed me denken aan het prachtige schilderij van Velasquez van de overgave van Breda, waarop de gouverneur Justinus van Nassau met veel aplomb de sleutels van de stad overhandigt aan de overwinnaar, de Spaanse veldheer Ambrogio Spinola. De pluimstrijkerij waarmee de heren elkaar bejegenen spat van het doek. Als het zo gaat, gaat het dus zo.
Maar terug naar Jan en zijn weeklacht. Een eclatante overwinning van het kapitaal dus, in 1989. Dat moest gevierd worden en toen zag Jan dat de hele wereld kapitalistisch werd. Natuurlijk Jan. Toen wij de Spanjaarden eruit hadden gegooid waren we ook even twee eeuwen heel protestants. Vraag maar aan de katholieken. Zo gaat het. Maar het tij zal weer keren Jan. Sterker nog. Het tij keert al. De veertigers van nu die zo gepokt en gemazeld zijn in het actuele neo-kapitalisme moeten zich al een boek als dat van Joris Luyendijk laten welgevallen waarin een schokkend beeld wordt geschetst van hoe het toegaat in de tempels van dat neo-kapitalisme. Diezelfde verbeten veertigers moeten meemaken dat zelfs de rente op nul zetten niet meer helpt om het spel op de wagen te houden. Ze moeten meemaken dat de echte jonkies van nu hun neus beginnen op te halen voor het geloof der vaderen (de veertigers dus) en als je goed luistert hoor je het zagen aan de stoelpoten van de trendsettende elite. Wees getroost Jan, het gaat veranderen. Misschien maak je het niet meer mee maar vertrouw dan maar op wat je als fysicus al lang moest weten:

Panta Rei.

Knar

TASJE

 

Nu ik geen auto meer rijd probeer ik mij met openbaar vervoer zo geriefelijk mogelijk te verplaatsen naar mijn bestemmingen. Noodgedwongen zijn dat soms de dokter en het ziekenhuis, maar dat is ook de vrijdagmarkt in een dorp niet ver hier vandaan. Met een bus die stopt vrijwel op mijn stoep kan ik daar veel makkelijker komen dan op welke markt dan ook in de hoofdstad, waar ik woon. Ik bezoek die markt vooral omdat daar een kaashandelaar staat die een Noord-Hollandse oude kaas verkoopt waarvan ik zijns gelijke nog niet ben tegengekomen. Verrukkelijk.
Gisteren was het vrijdag en mijn kaas was op dus tijd voor het reisje naar de markt. Nu de klant sinds kort geen gratis plastic tasje meer krijgt bij de boodschappen - wat ik een goede maatregel vind - neem ik braaf een tasje mee van huis. Ik bewaar daarvoor speciaal een heel stoer tasje met de naam van een beroemde boekwinkel uit de binnenstad, zodat het iedereen duidelijk mag zijn dat hier een man gaat die zijn letteren kent. Met een AH-tasje kan iedereen lopen.
Het weer was goed, het was droog en zo nu en dan probeerde zelfs de zon door het wolkendek te prikken. U ziet, ik ben al helemaal besmet met het dwaze meteorologentaaltje van tegenwoordig waarbij de zon tot vriend van ons volk wordt verklaard die ten onzen gerieve probeert gaatjes in het wolkendek te prikken. Hij moest eens weten. Maar dat terzijde.
Naar de bushalte dus. De bus was er nog niet dus zette ik mij even op het  roestvrijstalen bankje dat in de nieuwe abri's is aangebracht voor de niet zo goed ter been zijnde busreiziger. Heel comfortabel. Maar ai, wat koud. Ik dacht aan het tasje en in no time zat ik veel prettiger met dat tasje onder me als isolatie. Het werkte. Er kwam nog een reiziger aan, wij groetten elkaar beleefd en daar was de bus. Een knielbus, waardoor je bijna horizontaal van de stoep in de bus kunt stappen. Ook al zo comfortabel. Direct links was een plekje en ploef daar zat ik. De deur ging dicht en de bus kwam op gang.
O jee, m'n tasje!
In het bushokje had ik nog gedacht "straks tasje niet vergeten". En ja hoor. Tegenwoordig wijt ik dat maar aan de vorderende leeftijd en ga dan maar wat schaapachtig zitten lachen. Die domme ik toch. Dan maar een tasje kopen bij de kaashandelaar. Niet meer aan denken. Op de markt ging alles van een leien dakje. Ik kreeg voor de kaas zelfs een tasje mee waar ik niet voor hoefde te betalen. Kleine dingen die de dag verlichten. De bus terug liet ook al niet lang op zich wachten, het was niet te druk en mijn plaatsje direct links van de ingang was opnieuw vrij. Welgemoed en tevreden liet ik mij terugvoeren naar mijn woning.
Na het bedanken van de chauffeuse en het uitstappen uit de bus schoot me ineens dat tasje weer te binnen. Toch eens kijken of het er nog ligt, maar nergens op rekenen. In deze stad van jatten en joepen zou dat een wonder zijn. Even de weg oversteken, stukje teruglopen en wat zie ik: het door mijn zitvlees deerlijk geplette tasje, nog keurig op zijn plaats op het bankje, helemaal alleen in de abri, wachtend op een liefdevolle heropname in mijn huishouden. Dat heb ik gedaan, hem liefdevol weer opgenomen in mijn huishouden, en de eerste maanden hoeft hij niet weer mee als isoleerkussentje. Ik zal bijzondere aandacht aan hem schenken want de verlating van gisteren moet zijn zieltje danig hebben beschadigd.

Het is per slot een boekentasje.

Knar

ALSTUBLIEFT

 

In het verbale verkeer tussen beschaafde mensen heeft zich in de loop van de eeuwen een heel netwerk van vormelijkheden en vaste gezegden ontwikkeld die de bedoeling hadden dat verkeer soepel en vriendelijk te laten verlopen. Als je die vormelijkheden en die vaste gezegden op de goede manier gebruikte dan hoorde je bij de mensen die wisten hoe het hoort. In dat verkeer tussen beschaafde mensen hebben zich in de loop van de eeuwen belachelijke uitwassen voorgedaan. De tijd van de Franse koning Lodewijk XIV spande in dat opzicht wel de kroon. Daar had zich rondom het maken van een begroetende buiging voor de koning een heel pakket van voorgeschreven draaitjes en beweginkjes ontwikkeld waar een gewoon mens geen touw aan kon vastknopen. Maar gewone mensen kwamen ook niet bij de koning dus hoefde dat hun zorg niet te zijn. Het Louis Quatorze- tijdperk heeft nog wel een hele lange nasleep gehad, zodat nog onder koningin Wilhelmina de hoftaal voornamelijk Frans was. Dat had twee grote voordelen: je onderscheidde je met je vloeiende Frans nadrukkelijk van de anderen, de gewonen, en je kon met standsgenoten gevoelige onderwerpen bespreken terwijl de altijd aanwezige entourage van knechten en lakeien er niets van begreep. Zo werkte dat.
Ook in de rangen van gewone beschaafde mensen is in de loop van de tijd veel van die vormelijkheden en die vaste gewoonten doorgedrongen. Zo ben ik nog opgevoed met een heel nuttig onderscheid in de manieren waarop je reageert op een bedankje. Als ik iemand iets geef, iets stoffelijks zoals een lekkere boterham of een speelgoedautootje en de ontvanger zegt "dankjewel" dan zeg ik "alsjeblieft" of "alstublieft" als de relatie wat vormelijker is. En als ik iets voor iemand heb gedaan, dus iets onstoffelijkst heb verzorgd voor de ander, en die zegt "dankjewel" dan zeg ik "tot je dienst", of als ik het heel mooi wil doen "het was me een genoegen". Ik hou van de taal van Ollie B. Bommel.
Dat onderscheid is aan het verrommelen. Blijkbaar is ook op dat punt het Nederlandse onderwijs aan het verbleken en krijgen de kindertjes dat onderscheid niet meer aangeleerd. Die gebruiken nu, als de ander "dankjwel" zegt - als ze al wat zeggen - altijd dat wat ze van mama moesten zeggen als ze iets gaven: "alsjeblieft". Dat leidt (in mijn oren) tot rare toestanden.
Op de TV wordt een buitenlandse correspondent geïnterviewd door de nieuwslezer over ingewikkelde politieke verwikkelingen in het land waar hij is. Na zijn bijdrage zegt de nieuwslezer "dankjewel" en de correspondent zegt "alsjeblieft". Alsof hij wat lekkers door de draad van zijn microfoon heeft geduwd. Geen gehoor. Of ik ga met de bus naar de markt in een nabijgelegen dorp en als ik bepakt en bezakt weer terug ben op de bushalte bij mijn huis roep ik bij het uitstappen tegen de chauffeur "dankjewel". Voordat de deur dicht gaat hoor ik dan nog van voren roepen "alsjeblieft". Of ik nog een reep chocola meekrijg voor onderweg. Lief bedoeld, ik zal daar niks van zeggen en ik ben over het algemeen heel tevreden over vooral de dienstverlening van die buschauffeurs, maar toch….
Maar let op mijn woorden: het komt terug. Manieren om je te onderscheiden van de anderen zijn altijd roofgoed. En ook hierin komt weer verandering. Er komen weer mensen die dat subtiele onderscheid in wat je zegt als je wat aanbiedt gaan herontdekken en gaan gebruiken. Of zoals ik altijd zeg:"De kleinkinderen van Wilders gaan weer naar het categoriaal Gymnasium".

Tot uw dienst. 

Knar