INVALIDES

Vanochtend, vrijdag 27 november herdenkt Parijs de slachtoffers van de terroristische aanslag van veertien dagen geleden. Honderddertig mensen kwamen om. Het officiële gedeelte van de herdenking, alleen toegankelijk voor nabestaanden en genodigden, speelt zich af op de binnenplaats van het Hotêl des Invalides, het reusachtige hospitaal dat Napoleon liet bouwen voor de gewonde veteranen uit zijn veldslagen. In de Dôme van het hospitaal rust nu de Grote Keizer in zijn enorme sarcofaag. Een Fransere plek dan deze binnenplaats is er in Parijs niet te vinden. Dat dat in Nederland niet begrepen wordt blijkt uit het nieuws op NOS.nl, waar de lokatie wat vreemd wordt gevonden maar ook wel weer begrijpelijk "want nogal makkelijk te beveiligen". Als je dan toch helemaal van de pot bent gerukt dan neuzel je nog maar wat over veiligheid. Dat vreet iedereen tegenwoordig moet de betreffende journalist hebben gedacht.
Enkele uren later val ik al zappend in een Duitse nieuwsuitzending, waar de reporter in Parijs  omstandig aan het uitleggen is wat de hyper-bijzondere betekenis is van de keuze voor deze binnenplaats van het Hôtel des Invalides. Onder normale omstandigheden worden daar alleen hoge legerfunctionarissen geëerd of vinden daar andere zeer Franse plechtigheden plaats. De binnenplaats van de Invalides is voor deze plechtigheid gekozen om aan de wereld het signaal te geven: wij Fransen eren onze doden op een plek die niet Franser kan zijn, waarmee wij willen zeggen dat Frankrijk zijn rijen sluit tegenover deze barbarij.
Ik heb hem hier ter plekke verzonnen maar ik denk dat Hollande tevreden met me zou zijn.
Hallo Nederland, is daar nog iemand? Niet meteen de platste verklaring zoeken voor de dingen die je ziet. Eerst je even afvragen of er misschien ook een verklaring is die iets met eer en allure te maken zou kunnen hebben. Beide begrippen zijn in dit land inmiddels naar de uiterste hoeken van de maatschappij gedrongen, waar nog wat oude romantici en ander onnut gespuis ze proberen te koesteren. De jonge gezonde dynamische landgenoot (hoort u de echo van een andere tijd?) kan zich over dat stoffige gedoe niet meer druk maken. Geld, veiligheid, tweets en likes op Facebook, dat zijn de allesbepalende grootheden die deze natie lijken voort te stuwen. Voort waarheen? Nou gewoon, naar meer geld, veiligheid, tweets en likes op Facebook. Toch? Droom rustig verder Nederland. Gelukkig ben je maar klein.

En vlak over de grens begrijpen ze het al weer beter. 

Knar

TROOST

Vanavond (dinsdag 17 november ) zou er in Hannover een voetbalwedstrijd gespeeld worden tussen Duitsland en Nederland. Ik hou niet van voetbal en ik weet niets van voetbal maar ik kreeg wel mee dat het een heel bijzondere voetbalwedstrijd zou worden. Het spelen en de doelpunten zouden deze keer minder tellen dan het gebaar: Europa (of althans het Europees voetbal) zou zich niet klein laten krijgen door het fundamentalistische moordenaarsgeweld dat nog maar zo kort geleden in Parijs een bloedbad had aangericht. O zo.
Nu vind ik een voetbalstadion niet de meest geëigende plek om zo'n gebaar te maken maar velen zijn het op dat punt helemaal met mij oneens en dan laat ik dat ook maar zo. Daar heb ik me in de loop van mijn leven wel aan leren wennen.
Maar wat wil het geval: de voetbalwedstrijd ging niet door. Na veel geheimzinnig gedoe was uiteindelijk het parool: mensen ga weer rustig naar huis, er is iets niet in orde, het is toch te gevaarlijk. Wat er precies aan de hand was werd er niet bij verteld maar de mensen moesten weer terug. En dat deden ze ook. Gniffelt er nu zo'n tulband ergens in die grote zandbak in zijn vuistje? Ik weet het niet en ik had ook geen tijd om er over na te denken. Want wat gebeurde er vervolgens? Op de zender die anders de voetbalwedstrijd zou hebben uitgezonden zond men nu bij wijze van bladvulling een aflevering uit van mijn met afstand meest geliefde Duitse Krimi "Der Kriminalist". Er waren tijden dat ik mijn vrijdagavond helemaal leeg maakte omdat dan altijd Der Kriminalist werd uitgezonden. Die tijd is helaas voorbij maar nu ineens….! Hoera!
Onmiddelijk moest ik denken aan het geweldige lied Vivat Vivaldi van Jasperina de Jong dat ze nu precies vijftig jaar geleden op de plaat zette. Ze bezingt daarin jubelend de vreugde die haar doorstroomt als er in het land weer eens een vreselijke ramp heeft plaatsgevonden en de radio de hele dag klassieke muziek uitzendt, waaronder Vivaldi. Daar houdt ze van en ze eindigt met "O Heer geef spoedig weer zo'n feit".
Het liedje lag in 1965 gevoelig want nog maar drie jaar daarvoor had de vreselijke treinbotsing bij Harmelen plaats gevonden waarbij op een mistige maandagmorgen drieënnegentig doden en tweeënvijftig gewonden vielen. De hele dag was toen klassieke muziek uitgezonden.
Diezelfde verboden vreugde die Jasperien in haar prachtige lied uitjubelt bekroop mij vanavond toen ik me op de bank nestelde met mijn eigen Kriminalist. Het is vreselijk wat er allemaal gebeurt.

Maar dan is er ineens een beetje troost.

Knar

AANSLAGEN

Opnieuw zijn we opgeschrikt door het fanatiek en bloeddorstig moorden van fundamentalistische moslims, in één van de hoofdsteden van de Westerse wereld. Bijna alle moordenaars bliezen zichzelf na afloop op, op weg naar eeuwige roem en zaligheid.
En opnieuw, zoals ook bij vorige gelegenheden spoelt er een golf van onbegrip en verbijstering door de samenleving, over hoe het mogelijk is dat een geloof tot zoiets in staat is.
En opnieuw, zoals ook bij vorige gelegenheden ben ik er verbaasd over dat zoveel mensen zo slecht hebben opgelet op school. Omdat deze dingen zich hier in het Westen eeuwen geleden al hebben afgespeeld. Alleen ging het toen niet om religieus geweld dat uit andere delen van de wereld op ons afkwam maar om geweld van partijen binnen dit deel van de wereld. Ik doel op de eeuwen dat de Roomse Inquisitie in bijna alle landen van West-Europa, te beginnen in het zuiden, een spoor van dood en verderf trok overal waar vermoed werd dat "ketterse" opvattingen de mensen in hun ban hadden. Neem bijvoorbeeld de vervolging van de Katharen, een sekte die  in de twaalfde en dertiende eeuw bloeide in de Languedoc rond de stad Albi en die een leer verkondigde die zozeer afweek van wat de officiële Rooms Katholieke Kerk leerde dat geen middel onbeproefd werd gelaten om deze "ketters" met wortel en tak uit te roeien. In 1329 werden de laatste vier Kathaarse gelovigen verbrand in Carcassonne. Wie er meer over wil lezen zoeke op het internet naar Katharen of Albigenzen. Je moet wel een sterke maag hebben om de gruwelijkheden te kunnen verteren die toen in naam van het ware geloof deze mensen werden aangedaan. Blindelingse wreedheid en grenzeloze moordzucht. Iets dichter bij huis: de finale uitroeiing door de kerkelijke en wereldlijke autoriteiten van de Wederdopers in de stad Munster. Hun leider, Jan van Leyden werd op 22 januari 1536 doodgemarteld, zijn lichaam werd samen met dat van enkele anders leiders van de beweging in ijzeren kooien opgehangen aan de toren van de Lambertikerk in Münster. In deze kooien lagen de lichamen ter afschrikking tot 1585 te vergaan. De kooien zijn nog steeds te bezichtigen. Alles in naam van het Ene Ware Geloof.
De Islam is ongeveer zeven eeuwen jonger dan het Christendom. De religieus gedreven moordzucht die we nu in Parijs zien komt ongeveer zeven eeuwen later dan de uitroeiing van de Albigenzen. Toeval? Of toch het gevolg van een ontwikkeling die noodzakelijk zijn eigen soms gruwelijke wetmatigheid heeft? Zijn mensen als Ahmed Aboutaleb en andere gematigde moslims in het Westen de voorlopers van wat ook in de Islam een Verlichting gaat worden? Gaan zij het idee van de scheiding van kerk en staat (bij ons nog maar een paar eeuwen oud) voorleven aan hun minder voorlijke geloofsgenoten "in de landen van herkomst"? Of moeten we ons neerleggen bij het idee dat wat bij ons eeuwen geleden "normaal" was nu in de zoveel jongere Islam alsnog zijn beloop moet hebben?
In dat geval zouden we eens goed moeten nadenken over wat ons na die duistere tijden verder heeft gebracht. Misschien kunnen we daarmee onze allochtone buurman iets sneller dan voorzien een stapje in de goede richting helpen. En dan sluit ik me graag aan bij de boodschap die de Israëlische schrijver Amoz Oz afgelopen zondag in Buitenhof propageerde: ga de ander tegemoet met nieuwsgierigheid en humor.

Dat schijnt beter te helpen dan bommen.

Knar

CAFE NOIR

Wanneer ben je eigenlijk aan het "ouder worden?" Mijn zelfgebakken antwoord is: je bent echt aan het ouder worden als je regelmatig een nieuwe ziekte of aandoening krijgt die niet meer over gaat. Vreemd genoeg is juist dat de reden waarom er in kringen van ouderen zulke grote tegenstellingen zijn in het beleven van het ouder worden. Er zijn er die niks hebben, nooit wat gehad hebben ook, en voor wie het ouder worden amper veranderingen in hun leven teweeg brengt. Die willen er niet van horen. En waarom zouden ze ook? Er zijn er - van dezelfde leeftijd - bij wie de prijzenkast met nieuwe makke steeds voller begint te raken naarmate de jaren verstrijken. Zij weten deksels goed wat het is om ouder te worden. Die kunnen de weg naar de dokter en het ziekenhuis langzamerhand wel dromen. Laatst hoorde ik iemand in een TV-serie zeggen "Getting old is not for cowards". Oud worden is niks voor lafaards.
Maar er is nog iets, dat ook de ziektelozen er aan herinnert dat ze toch echt ouder worden. En dat is het verdwijnen van oude producten. Iedereen hecht in zijn leven aan producten die hij of zij al kenden in hun kindertijd, die ze altijd hebben gebruikt, waaraan ze gewend zijn geraakt en zelfs soms verknocht. Bij jonge mensen gaat het dan om producten die zo'n twintig of dertig jaar oud zijn, bij ouderen kan het gaan om producten die wel zestig jaar oud zijn of ouder. En juist daar ligt in deze dynamische tijden de innovatieduivel op de loer. Gezien de titel van dit stukje begrijpt u nu waar ik naar toe wil. Inderdaad. Het stokoude maar nog steeds verrukkelijke koffiekoekje van Verkade, de Café Noir. In mijn kindertijd al een begrip, wij kinderen noemden het in die tijd een likkoekje want je kon zo lekker die bruine glazuurlaag er af likken. Zo had je er veel langer wat aan. Wij likten zo lang tot onze tong pijn deed en het glazuur er af was. Dan aten we het koekje verder gewoon op.
Dat koekje is dus ruimschoots ouder dan ikzelf. En daarmee heeft het een respectabele leeftijd bereikt en wat het mooiste is: het is er nog steeds, in nog steeds dezelfde donkerbruine niet te missen verpakking. Of moet ik sinds gisteren zeggen: het was er nog steeds?
Sinds gisteren ligt in mijn supermarkt op de plaats waar ik altijd blindelings het langwerpige donkerbruine pakje kon vinden een doos met daarop wel Café Noir Original, maar ook de mededeling "Nu met intensere koffiesmaak". Nu was ik al bijna zeventig jaar tevreden met de intensiteit van de koffiesmaak van de originele Café Noir dus voor mij had het niet gehoeven. En wat de originaliteit betreft: ook mis. In de doos zit een witte papieren zak met de koekjes, die nu kleiner en dunner zijn dan de oude versie, en die in het geheel niet intenser naar koffie smaken. Wat een sof. Welke opgefokte randdebiel heeft het gewaagd een geliefd koekje dat al meer dan drie generaties lang hoogtij viert aan de Hollandse koffietafel zomaar te veranderen in een lullig postzegeltje dat in een kartonnen doos zit en waar godbetert ook nog Original op staat. Niks Original. Emotionele mishandeling is het, verkwanseling van Neêrlands Erfgoed, veronachtzaming van de belangen en gevoelens van dat deel van het volk dat niks anders heeft misdaan dan 60+ te zijn. Misschien wel een mooi punt voor Voor Nederland (VNL), de nieuwe partij van Bram Moskowitz die nog wel om wat punten verlegen zit.
Kijk, als je op die manier van je oude zekerheden wordt beroofd hoef je je niet meer af te vragen of je ouder wordt.

Dan ben je het al.

Knar