dinsdag 23 oktober 2018

    DOM

Ik denk dat ik het er wel eens eerder over heb gehad: de nieuwe kerkelijkheid.
Om het verhaal goed op zijn poten te zetten moet u me even volgen, een paar eeuwen terug in de geschiedenis.
Iedereen weet dat het christendom al in de tijd van de Romeinen sterk in opkomst was. Eerst in Klein Azië maar al snel ook in Rome en van daaruit in de Romeinse legioenen verspreid over het rijk. Het christendom was vooral een slavengodsdienst, sprak heel sterk tot de mensen die het in deze wereld niet zo hadden getroffen, want beloofde hen een zalig leven hierna, als alles hier voorbij was en ze waren gestorven. Dan pas zou het geweldig worden. Dat sprak later ook de betere klassen aan en toen het Romeinse rijk ineenstortte, zo tussen 200 en 400 A.D. liet het in deze streken het christendom achter. Toen de Kruistochten losbrandden - de Turken verjagen uit de heilige stad Jeruzalem - aan het einde van de elfde eeuw was het christendom in West Europa al stevig gevestigd. 
 Het volk leefde in de greep van de kerk. Dat kwam omdat de kerk de mensen wist wijs te maken dat ze niet in de hemel zouden komen als ze niet de paus en al zijn trawanten heel zorgvuldig gehoorzaamden. De kerk droeg de sleutel van het hemelrijk. En dat werkte fantastisch. Tot in 1517 een geleerde monnik-hoogleraar in Wittenberg tot het inzicht kwam dat dat allemaal onzin was en dat de mensen net zo goed een rechtstreekse band met God konden onderhouden, dus de kerk niet meer daarvoor nodig hadden. Die monnik heette Martin Luther. De rest van het verhaal is (bijna) iedereen bekend.
Waarom vertel ik dit?
Omdat de tijden van weleer zijn teruggekeerd.
We leven opnieuw - net als in de late Middeleeuwen -  in een tijd waarin de gehele bekende wereld in de ban is van één grootmacht, deze keer niet het christendom maar het digidom. Er zij  enkele verschillen in de verschijning; zo is er niet één paus maar zijn er enkele, maar dat heeft voornamelijk te maken met de geschiedenis van het systeem. Het christendom pretendeert de leer te verkondigen van één mythische voorman, het digidom is het uitvloeisel van een in aanleg niet als heilsleer bedoelde technologisch ontwikkeling. Maar het zoeken naar de verschillen is veel minder interessant dan het vinden van de overeenkomsten. De meest in het oog springende is wel het fanatisme en de overgave van de ware gelovigen. Ik schreef al eens over de Homo Telephonicus. Wel, dat is het prototype van de ware gelovige. 
De ware gelovige van het digidom  stelt net als de Middeleeuwse christen zijn leven geheel in dienst van zijn geloof. Met grote trouwhartigheid voert hij onophoudelijk de voorgeschreven rituelen uit: Whatsapp en Facebook lezen en met praatjes vullen, online bankieren, online beurskoersen volgen, online muziek luisteren, video bellen, online updaten, online gamen, enzovoort. De overeenkomst met de rituelen van de kerk zoals rozenkrans bidden, weestgegroetjes prevelen, biechten en ter misse gaan, in zware gevallen een bedevaart (een clean re-install?) dringt zich op. Ook een heel saillant punt van overeenkomst is het bespotten en uiteindelijk uitstoten van de ongelovigen. Waag het niet in deze tijd geen smartphone te hebben. Van alle kanten wordt je belaagd door vrome gelovigen die zich - net als in het christendom -ontpoppen tot bevlogen zendelingen van het heil. In dit geval van het heil van het digidom "dat allen gelukkig maakt". 
Je beste vrienden, van wie je zoiets niet had verwacht, kunnen zomaar tegenover je staan met het vingertje omhoog, om je het ware evangelie te verkondigen. Ik mocht het allemaal aan den lijven ondervinden. Maar de sterkste en ook wel meest verontrustende overeenkomst met het oude heil is toch wel de ongelofelijke macht die enkelen opnieuw over bijna de hele wereld uitoefenen. En daarmee de geschiedenis bepalen. Ook onder de vlag van de zogenaamde Verlichting en de daaruit voortkomende individuele mens, waar wij in het Westen zo trots op zijn, kan dit allemaal opnieuw gebeuren. Pessimistische denkers hebben het al vaak gezegd : de mens leert in wezen niet.

Waar blijft Martin Luther 2.0. ?
 

Knar