KIEZEN

Het kan verkeren, zei Brederoo.
Aan dat oerhollandse spreekwoord moest ik denken bij wat ik afgelopen week meemaakte.
Misschien is het u ontgaan maar er woedt een klein stormpje rondom het probleem van kindertjes die nooit op een feestje worden gevraagd door hun klasgenootjes. Een klein drama in een klein leven, zoals ik ook van nabij heb mogen meemaken. Een jonge moeder was heel blij dat mijn kleindochter haar zoontje had gevraagd voor haar verjaarsfeestje "want het was zijn eerste feestje ooit". Koude rillingen krijg ik er van maar het gebeurt.
Nu is er een pedagogische mevrouw-met-titel uit Groningen die in de media het plan oppert om bij feestjes de hele klas uit te nodigen. Geen scheve ogen meer, geen eenzame kindjes en iedereen blij.
Dat had je gedacht. Een andere pedagogische mevrouw, ook met een titel, is het daar helemaal niet mee eens. Zij vindt genegeerd worden heel nuttig "want anders leert het kind geen teleurstellingen te verwerken en ontneem je de jarige de kans keuzes te maken". Zelf zit ze kennelijk niet te wachten op de teleurstelling dat ze misschien niet gehoord zou worden. Maar dat terzijde.
Ik vind het een moeilijk maar toch wel belangrijk onderwerp. Ik ben opgegroeid in een tijd dat Nederland geruststellend verzuild was, dus vriendjes en vriendinnetjes , leuk of niet, waren welkom als ze maar in dezelfde zuil thuishoorden. In mijn geval was dat de gereformeerde kerk. Heerlijk simpele wereld.
Maar die tijd is voorbij. Kinderen mogen nu hun echte voorkeur achterna gaan en dan gaat het er hard aan toe. Zoals ik al eerder schreef heeft mijn kleindochter van vier al menig herenhart gebroken met haar grillige voorkeuren. Nu heeft ze weer een lover die zich toegang tot haar hart heeft verschaft slechts door op te merken dat hij haar lange haar zo mooi vindt. Voor haar een voldoende reden om hem (enige tijd?) tot haar domein toe te laten. Volgens mevrouw 2 is ze goed bezig want geeft talloze jongelingen de kans erg goed met teleurstellingen te leren omgaan.
Omdat ik eigenlijk geen antwoord weet in deze kwestie vroeg ik de moeder van voornoemde kleindochter (mijn dochter) hoe dat vroeger toeging toen zij zelf in die aanvallige leeftijd van vier was. Ik was daar wel bij maar ook weer niet want wij hadden toen nog de klassieke éénverdienersstruktuur in ons gezin dus dit soort kwesties was het domein van mama.
Mijn dochter verraste me met wat ze vertelde:"Mama dwong ons om te spelen met kindertjes die nooit werden uitgekozen of die net nieuw waren". En wat ze daarna zei deed me aan Brederoo denken:"Waardoor ik vooral een hekel kreeg aan de kinderen die dat stom vonden".

Ook een manier om tot keuzes te komen…..

 

Knar

 

 

 

 

ANNE

 

Anne Faber is dood. Haar lichaam is gisteren op aanwijzing van haar vermoedelijke moordenaar gevonden in de bosjes bij Zeewolde.
Langzaam ontvouwt zich het hele drama dat uiteindelijk heeft geleid tot de dood van een lieve meid uit Utrecht die zin had om even een eindje te gaan fietsen. Ik ken de regio goed want ik woonde ook in Utrecht en ging daar ook wel eens fietsen. Mooie route had ze gekozen, jammer dat ze moest schuilen onder een viaduct in de buurt van de Psychiatrische Inrichting in Den Dolder (de naam van het dorp is afgeleid van die aloude inrichting) en dat daar een psychisch zwaar gestoorde man "zich aan net voorbereiden was op terugkeer in de samenleving". Over de man zeg ik verder niets, hij is nog niet veroordeeld, maar des te meer is er te zeggen over het systeem dat deze verdachte en dit slachtoffer bijeen heeft gebracht. Niet voor het eerst. Iedereen herinnert zich nog de beestachtige moord op Els Borst, het boegbeeld van D66, ook door een gevaarlijke, psychisch zwaar gestoorde man, ook zo eng dicht bij die inrichting.
Een moeder van drie dochters is inmiddels een landelijke petitie gestart om in het onderzoek naar de moord de onderste steen boven te krijgen, ook en vooral in het onderzoek naar de gang van zaken in de psychiatrische behandeling van de verdachte.
In onze tijd is de omgang met- en behandeling van psychisch zieke mensen gestoeld op inzichten over de mens die voortkomen uit de Verlichting. Centraal in dat denken staan de Rechten van de Mens. In de Verlichting is de mens individu geworden, heeft zich ontworstelt aan het collectief en wordt in die nieuwe individualiteit gesteund en beschermd door rechten. Onze Grondwet garandeert veel van die rechten en is daarmee een Verlichte Tekst. Ook of misschien juist in de psychiatrie speelt de kwestie van de rechten van het individu een prominente rol: hoever ga je in het toestaan van rechten aan iemand die heeft bewezen intrinsiek gevaarlijk - soms levensgevaarlijk - te zijn voor zijn omgeving? Want helaas zijn er vormen van psychische pathologie die vooral daarop neerkomen. Als in het geval Anne Faber de waarheid zal blijken te zijn die we nu allemaal vrezen zal die vraag schreeuwend en in helle neonletters voor lange tijd op de horizon van ons maatschappelijk bewustzijn moeten branden: Waar zijn we te ver gegaan?
Is het met de kennis van nu moreel verantwoord dat een verdachte geen TBS krijgt als hij weigert een psychisch onderzoek te ondergaan? Is het met de kennis van nu moreel verantwoord om na zo'n weigering dan maar te volstaan met een (doorgaans zinloze) gevangenisstraf die op 2/3 van de tijd wordt vervangen door een "voorbereiding op terugkeer in de samenleving" waarbij de samenleving in de directe omgeving als experimenteergebied wordt gebruikt? Zodat een aardige jonge vrouw die schuilt voor de regen het slachtoffer kan worden van het experiment?
In andere tijden werden deze gevaarlijke mensen beschouwd als van de duivel bezeten en werden ze gedood. Andere tijden. Meer gehecht aan de veiligheid van het collectief dan aan de rechten van het individu. De duivel is weg. En de doodstraf ook. Gelukkig. Maar er zou in deze gevallen een hernieuwde aandacht moeten komen voor de rechten van het collectief boven die van het individu.

Dan zouden we al een heel eind verder zijn. 

Knar

SPAANS

Met belangstelling maar ook met bezorgdheid heb ik in de afgelopen weken de ontwikkelingen in Catalonië gevolgd. Daar zijn twee bijzondere redenen voor. De eerste is dat mijn schoonzoon van Spaanse komaf is en zijn hele familie in Spanje woont. Niet in Catalonië maar toch. En de tweede reden is dat ik me al jaren bezig houd met de geschiedenis van de Opstand van de Noordelijke Nederlanden tegen het Spanje van Philips II en zijn wrede legeraanvoerder de hertog van Alva. Als je daar lang mee bezig bent krijg je het een en ander mee van de mentaliteiten van de strijdende partijen en de grondslagen van hun optreden. Dan krijg je langzaam in de gaten dat in die strijd het wel zo ongeveer de twee uitersten waren die elkaar naar het leven stonden. Aan de ene kant het machtige en immer trotse Spanje met zijn godsdienstwaanzinnige "Kluizenaar van het Escorial" op de troon en zijn Middeleeuwse geweld- en wreedheidscultuur waarin van medezeggenschap door wie dan ook geen sprake was, en aan de andere kant het kleine Holland met vanouds een heel platte bestuurscultuur, een pioniersmentaliteit (de Hollanden waren nog maar net droog), dat zich eeuwen lang achter zijn privileges had kunnen verschuilen en eraan gewend was dat het niemands knecht was. Met zijn denkers, geleerden en zeevarende kooplui de aantrekker van de nieuwe Moderniteit. Dat moest botsen. En het heeft gebotst. Met winst voor de kleine republiek en eindeloos verlies voor het grote maar door en door vermolmde Spaanse wereldrijk. Dat nog tot in de twintigste eeuw bleef tobben met zijn onderdrukkings- en wreedheidscultuur en nog maar heel recent zoiets als een modern Europees land leek te worden.
Maar ook dat lijkt toch weer tegen te vallen. Al eeuwen rommelt het in Catalonië, de belangrijkste economische kurk waarop het huidige Spanje drijft (20% van het nationale inkomen komt uit Catalonië). De onafhankelijkheidsbeweging daar is al heel lang heel sterk en laat al heel lang heel veel van zich horen. Een uiteindelijk referendum over die onafhankelijkheid zat er dus al heel lang in. En wat doet Madrid? Madrid doet wat het altijd gedaan heeft: het zet een hoge borst op, grijpt naar de wapens (verbaal en fysiek), jaagt de nationale politie er op af die het referendum moet verhinderen en zich ter plaatste fors te goed doet aan buitensporig geweld en als klap op de vuurpijl spreekt ook de koning de Catalanen streng toe. The Middle Ages revised. Sinds 1492 niks bijgeleerd. Als we niet oppassen steekt er binnenkort in Sevilla of Cadiz nog een Armada van wal om Barcelona te gaan belegeren. De cruiseschepen voor de nationale politie liggen er al.
Ik wil hier geen lans breken voor of tegen de onafhankelijkheid van Catalonië. Daarvoor ken ik de details niet goed genoeg. Eerlijk gezegd lijkt het me nogal een riskante onderneming om midden in Global Village ergens een fort te bouwen en de brug op te trekken. Maar dat is beeldspraak. Madrid reageert alsof het Middeleeuwse werkelijkheid is.

In Europa, in 2017.

Knar