OEPS

Al heel lang staat er in mijn huis een eenvoudige staande lamp van IKEA. Ik kocht het ding in een zeer roerige tijd van mijn leven en ben er dientengevolge wel aan gehecht. Een oude "brother in arms". Gisteren viel hij om en de lamp brak. Een spaarlamp (een nieuwigheid in die dagen) die in feite bestaat uit een dubbelgevouwen TL-buisje. Toen ik met de trieste resten verscheen in een lampenwinkel bij mij in de buurt zei de grote middelbare man die de zaak leidt:"Oeps". Een beetje raar uit zijn mond, maar een woord dat je de laatste jaren in Nederland vaker hoort als het mis gaat en mensen vroeger zeiden:"Wat vervelend, kan ik u ergens mee helpen?" Nu zeggen ze oeps, laten je staan en vervolgen onaangedaan hun weg. De sorrycultuur voorbij.
De grote middelbare man liet het er gelukkig niet bij, voorzag mij vakkundig van een nieuwe lamp, deed de oude in het daarvoor bestemde afvalbakje en de zaak was gepiept. Ik heb weer licht.
Aan dat "Oeps" moest ik denken toen ik vanochtend las dat CDA-prominent Maxime Verhagen nu de wereld probeert wijs te maken dat het gedogen van de PVV door de vorige regering Rutte, waarin hijzelf minister van Economische Zaken was, een "inschattingsfout" was. Hij beweert nu het desastreuze effect dat die keuze had op zijn partij en op de verkiezingsuitslag verkeerd te hebben ingeschat. Kan gebeuren, "oeps".
Nog maar net bekomen van het "Oeps" van dat andere aanstormende talent Samsom, over het hoge vervelendheidsgehalte van het regeerakkoord dat hij met Rutte sloot voel ik me weer helemaal thuis. Thuis in de ouderwetse politiek van brutaal schmieren, doordouwen, liegen en bedriegen, en met een gladde smoes proberen weg te komen bij de puinhopen die je in een andere tijd met het mes tussen de tanden en met groot elan hebt aangericht. Wie herinnert zich niet de enorme commotie in het nette deel van het CDA toen de glibbers in die partij, onder aanvoering van Maxime en aangevuurd door een schuimbekkende Camiel Eurlings willens en wetens dat onzalige bondje met de Blonde Leider wilden doorduwen? Inschattingsfout? Me hoela. Moedwillige machtswellust, meneer Verhagen. Oude politiek van draaien en liegen, de buit binnenhalen, hopen dat de meute een kort geheugen heeft, en zonder kleerscheuren proberen weg te komen bij de rokende resten. Die Eurlings bijvoorbeeld is nu directeur bij de KLM. En die Ferrier en Koppejan, de nette CDA-opponenten van toen, hebben inmiddels de politiek verlaten.

Oeps.

Knar

GELIJK

Soms is het helemaal niet leuk om gelijk te krijgen. Bijvoorbeeld als je iets hebt beweerd dat loodrecht staat op wat velen geloven, wat je zelf eigenlijk ook wel zou willen geloven omdat het veel comfortabel is dan wat je hebt beweerd. Maar je kunt het niet geloven op grond van je wetenschappelijke inzicht, je intuïtie of omdat je het lastige toch waarschijnlijker acht dan het comfortabele. En dat je dan gelijk krijgt, juist in je lastige mening. 
Zo is het gegaan met de dood van Johannes de walvis en alles wat daar nu  omheen gebeurt. In mijn voorlaatste column schreef ik over de bultrug die toen nog lag te zieltogen op de Razende Bol, de zandbank voor Texel waar hij was aangespoeld en vastgelopen. Het beest heeft sinds die tijd twee (?) ferme injecties met een dodelijk slaapmiddel gekregen - dus geen genadeschot - en is nu (zondagavond 16 december) dood. Een op het eerste gezicht beschaafde en diervriendelijke oplossing - voor zover onder die bizarre omstandigheden nog van diervriendelijk kan worden gesproken - en een manier van handelen die misschien wel in aanmerking zou kunnen komen voor het predikaat "vooruitgang". Vroeger deden we dat niet zo netjes enzovoort enzovoort. Een schijnbare tegenspraak met het gesomber van John Gray, die ik in genoemde column aanhaalde en die in die vooruitgang absoluut niet gelooft. Maar let wel, ik zeg: schijnbare tegenspraak. Want wat gebeurt er nu? Bij de pogingen om Johannes te redden waren mensen van Ecomare betrokken (Natuurbeschermingscentrum op Texel), de reddingsdienst KNRM, de politie en het bestuur van Texel. Nu Johannes dood is brandt er een verwoede discussie los tussen allerhande hele of halve deskundigen over hoe het anders had gekund, dat Johannes nog had kunnen leven als maar naar hen was geluisterd, dat dat natuurlijk weer niet is gebeurd omdat die en die denken dat ze het beter weten. En op de "sociale media" verschijnen nu bloedserieuze doodsbedreigingen aan het adres van de biologen van Ecomare. Die op hun beurt daar weer aangifte van gaan doen, wat weer tot veel deining aanleiding geeft enzovoort.
Kijk, en dan blader ik toch weer even in John Gray en dan moet ik - met spijt in het hart - opnieuw erkennen dat hij gelijk heeft: er is geen vooruitgang. Daden van goedhartigheid, inzet van alle middelen en diervriendelijk bedoelde euthanasie worden gevolgd door, of gaan zelfs gepaard met uitingen van woeste haat en doodsbedreiging. Ook afkomstig van mensen, dezelfde soort primaten die ook de "goede" oplossing had bedacht. Het is onbegonnen werk.
Maar we moeten wel even doorlezen bij John Gray. Na veel geanalyseer komt hij tot de conclusie dat we meer succes hebben met "goed doen" naarmate de groep waarop we ons richten kleiner is. De relatie, het echtpaar, het gezin, een kleine familie, een vriendenkring, een klein bedrijfje. Daar wil het nog wel eens lukken om een hele tijd aan de "sunny side of the street" te blijven. Iedereen herkent dat. En velen zullen dat met hem eens zijn. Kleine groepen zijn overzichtelijker, daar is de kans op onverwachte en onbekende uitschieters kleiner, daar kan makkelijker en sneller ingegrepen en bijgestuurd worden. Logisch eigenlijk, nietwaar? Maar met z'n allen een walvis redden? Onbegonnen werk, dat blijkt nu.

R.I.P Johannes.

Knar

VERSTUURD

Het zijn de dagen waarin het intermenselijke verkeer intens is. Hoewel het gros der mensheid zich gemiddeld om de zes minuten van elkaars welzijn op de hoogte stelt via de digitale dorpspomp die Facebook heet sturen wij elkaar zo tegen het einde van het jaar toch nog kaarten en mailtjes waarop en waarin wij elkaar Prettige Kerstdagen wensen en een Gelukkig Nieuwjaar. In mijn vorige column kon u lezen dat wij daar zelf eigenlijk maar bitter weinig aan kunnen doen - dat gelukkige bedoel ik - dus is zo'n cryptische wens "ins Blaue hinein" misschien nog maar het beste dat we wel kunnen doen. Wie weet helpt het.
Veel van die goede wensen worden tegenwoordig verzonden vanaf een iPad. Voor de wat ouderen onder ons: een iPad is een soort handspiegel maar dan zonder handvat en zonder spiegel, waarop je allerlei plaatjes tevoorschijn kunt toveren door op het glas te tikken, maar dan wel op de goeie plek. Als je er goed mee overweg kunt zou je het een toverspiegel kunnen noemen. De plaatjes en praatjes die je op het ding maakt kun je ook versturen, door weer ergens anders op het glas te tikken, en dan krijgt iemand anders dat plaatje of praatje op zijn computer, of ook op een iPad. Heel bijzonder.
Ook heel bijzonder is dat berichtjes die worden verzonden vanaf een iPad altijd een laatste regeltje hebben waarin heel pedant staat:"verstuurd vanaf mijn iPad". Dat zetten de mensen er zelf niet onder, dat komt er automatisch onder als iemand klaar is met het berichtje en het wegstuurt. Dat doet die handspiegel zelf. Ik geloof dat het de bedoeling is dat de ontvanger van het berichtje dan denkt :"Oôhôhhh, Marietje heeft een iPad. Moet ik niet ook een iPad?". De iPad zaait zelf, op eigen houtje twijfel en begeerte in de harten van de mensen en zorgt er zo voor dat er steeds meer handspiegels in omloop komen. Nou is dat misschien nog niet zo raar gedacht van de fabrikant van de iPads, maar het vervelende is dat hij de mensen die er al één gekocht hebben ook nog eens een keer voor lul zet. Als ik vroeger een briefje schreef met mijn mooie dure vulpen zette ik er toch ook niet onder "geschreven met mijn Mont Blanc"? Dat deed je niet, dan stond je zwaar voor lul. Dan had je geen stijl. Maar dat is nu geen probleem meer. We leven in een wereld waarin GeenStijl zelfs een door velen gewaardeerde internetsite is die zichzelf vol trots Tendentieus, Ongefundeerd en Nodeloos Kwetsend noemt. Afgekort TONK. Misschien moet je een beetje "tonk" zijn om het allemaal mooi en aardig te vinden, en natuurlijk gaat het voorbij, alles voltrekt zich in golfbewegingen, en alles stroomt, en in die zin zal het wel een typisch postmodern verschijnsel zijn dat mensen hun handspiegel laten zeggen dat ze een iPad hebben.

Maar ik zou toch gaan zoeken naar dat "uit"-knopje, als ik hun was.

Knar

BULTRUG

 

Op de Razende Bol, een zandplaat in de Noordzee vlakbij Texel is een walvis gestrand van het merk Bultrug. Een groot beest, wel 25 ton zwaar, dat onder normale omstandigheden van die prachtige sprongen maakt boven water en dat zich dan met een geweldige dreun weer laat vallen. Niemand weet waarom die dieren dat doen maar mooi is het wel. Zo'n zestig jaar geleden was dat voor walvisjagers het signaal om er op af te gaan en zo'n beest af te schieten met een grote harpoenhaak, het binnenboord te hijsen en in stukken te hakken voor de kookketels. Wat daar uit kwam werd in flesjes gedaan en dat kregen wij kinderen in de winter voor het slapen gaan te slikken, omdat het zo goed voor ons was. Smerig spul, die levertraan, maar het moest.
Nu weent de natie bittere tranen om vastgelopen Johannes - ja, het dier heeft ook al een naam - en wordt dagenlang groot materieel ingezet om hem weer in dieper water te slepen en zo het leven te redden. Lukt dat niet dan is Johannes ten dode opgeschreven want dan drukt zijn gewicht op zijn longen en stikt hij langzaam. Vanochtend (vrijdag) is bij hoog - maar te laag - water een allerlaatste poging ondernomen maar die is op een mislukking uitgedraaid. Uitvoerig is beraadslaagd of het mogelijk is Johannes "te laten inslapen" zoals bij een poes, maar dat kan niet want de speklaag van Johannes is te dik zodat ze geen ader kunnen vinden om daarin het fatale goedje te spuiten. "Een andere optie is niet overwogen" meldde vanochtend een bedroefde employé van de Koninklijke Nederlandse Redding Maatschappij. Die andere optie zou het genadeschot kunnen zijn maar Nederland deinst daar voorlopig nog huiverend voor terug.
In mijn filosofische leesclubje lezen wij op dit moment de geruchtmakende Britse filosoof John Gray. Gray gaf onlangs een lezing in Amsterdam waar ik bij was en kort gezegd komt zijn betoog er op neer dat wij mensen wel voortdurend nieuwe maskers opzetten, die wij dan "vooruitgang" noemen, maar dat er in wezen niets verandert omdat wij net als alle andere levende en niet levende wezens op deze planeet door het noodlot worden gestuurd en geworpen. Wij geloven in vooruitgang omdat we geleerd hebben te denken in de Platoons-Christelijke traditie van de mens die op aarde een bestemming heeft, en de geschiedenis een doel. Dan moet er wel "vooruitgang" zijn want anders schiet het natuurlijk niet op. John Gray moet daar niets van hebben.
En dat gedoe rond zo'n walvis is nou een mooi voorbeeld. Zoals ik al zei: ruim zestig jaar geleden was de natie apetrots op "onze" Willem Barentz, een walvisjager die er ieder jaar weer op uit trok om tientallen walvissen te doden. Die dan langs een hellingbaan aan de achterkant van het schip omhoog werden gesleept tot op het dek, waar ze in stukken werden gereten en in de ketels werden gekookt. Mijn vader heeft 's avonds aan de tafel onder de lamp nog een kartonnen model van het schip in elkaar gelijmd, dat daarna een tijdlang op het dressoir te pronk heeft gestaan. Zo kort geleden waren wij er trots op dat wij walvissen doodden. Zonder walvisvaart geen levertraan en zonder levertraan geen gezonde kinderen. Het was dus goed. Nu is dat slecht. Nu roepen wij ach en wee als er één (1) vastloopt op een zandbank voor onze kust en wij huiveren om het dier het genadeschot te geven.
Wereldwijd zijn walvissen nu een bezienswaardigheid waar reizen voor worden gemaakt. Wat economisch gezien veel slimmer is want veel meer oplevert, en intussen hebben we in diezelfde zestig jaar de atmosfeer van onze planeet zo verpest zodat we nu zitten met een wereldwijd klimaatprobleem waar de generaties na ons nog een hoop mee te stellen krijgen.
 
Vooruitgang? Ik vrees dat die Gray een beetje gelijk heeft.

Knar

TWAALFTWAALFTWAALF

Vandaag is het een bijzondere dag. Het is de twaalfde dag van de twaalfde maand van het twaalfde jaar van deze eeuw. Een dergelijke datum is pas over honderd jaar weer opnieuw mogelijk. Op twaalf december eenentwintigtwaalf. Volgend jaar is het tweeduizenddertien en er zijn geen dertien maanden in een jaar dus dan kan deze samenstelling het hele jaar niet meer voorkomen. En in alle jaren daarna ook niet meer. Tot in eenentwintighonderdeen, dan ontstaat op één januari van dat jaar de constructie 010101. Maar dan is niemand van de mensen die deze column lezen nog in leven, menselijkerwijs gesproken. Mensen die er nu al zijn en dan nog zullen leven zijn dan heel oud, en waarschijnlijk nu te jong om dit al te kunnen lezen. Mijn kleinzoon zal in eenentwintighonderdeen vierennegentig zijn als hij dan nog in leven is, maar is nu nog te jong om deze column te kunnen lezen. Hij is al heel trots dat hij z'n naam en die van z'n zusjes kan schrijven en lezen. Afgelopen Sinterklaas kon hij een eenvoudig tweeregelig gedichtje met behulp van mama net uitlezen. En dat is schattig maar de columns van opa zijn andere koek.
Uniek dus, deze dag, en uniek dat u hem meemaakt. Voor u komt hij niet meer terug.
Grappig dat een eenvoudig getallenstelsel ons al zo nadrukkelijk op de tijdelijkheid en de onomkeerbaarheid van de dingen kan drukken. Maar ook tegelijkertijd de cirkelgang van de dingen toont. Het duurt weliswaar honderd jaar maar de datum 121212 komt terug. Voor andere, nieuwe mensen of, als we zo nog een tijdje doordoen, misschien helemaal niet meer voor mensen. Dan zal de datum er wel zijn maar er zullen geen mensen meer zijn die hem kunnen beleven laat staan er nog een aardige column over schrijven. Zo mijmerend moet ik ineens denken aan de roman van Nevil Shute "On the Beach", die ik op de middelbare school las en waarin het verhaal verteld wordt van een derde wereldoorlog die eindigt met een nucleaire winter die zich vanaf het Noordelijk halfrond langzaam uitbreidt in de richting van Australië. Een Engelse onderzeebootbemanning vaart met het schip steeds verder naar het zuiden, totdat uiteindelijk zij nog een korte tijd kunnen bivakkeren op een strand ergens aan de Australische kust. Als ook daar de radio-activiteit langzaam toeneemt beroven allen zich van het leven, een deel van de bemanning door de zee op te varen en de boot te laten zinken. Een doomsday-scenario dat nogal populair was in de hoogtijdagen van de Koude Oorlog maar dat nu misschien nog wel realistischer is dan toen.
Hoe het ook zij, de unieke datum van 121212, die maar één keer in de honderd jaar voorkomt is nu, vandaag.

Geniet er van en overdenk de tijdelijkheid der dingen èn de cirkelgang van de geschiedenis.

Knar

AFKOMST

 

In de afgelopen week heeft zich in het Verenigd Koninkrijk een afschuwelijk drama afgespeeld. Australische dj's van een radiozender in Sydney belden naar het Londense ziekenhuis waar prinses Catherine, dutchess of Cambridge, oftewel Kate Middleton was opgenomen voor ernstige zwangerschapsmisselijkheid. De twee deden zich voor als koningin Elisabeth en prins Charles, en vroegen naar de gezondheidstoestand van de prinses. Een argeloze verpleegkundige, Jacintha Saldanha, verbond het stel door met de afdeling waar Kate werd verpleegd, en de daar aanwezige verpleegkundige gaf uitvoerig verslag van de toestand van de prinses. Het gesprek werd opgenomen op band en in Australië over de radio uitgezonden. En toen waren de rapen gaar. De grap kwam uit en een dag later werd Jacintha dood aangetroffen in de omgeving van het ziekenhuis. De berichten over de oorzaak van haar dood blijven in de internationale pers vaag, maar de Engelse pers is eenduidig: zelfmoord.
Voor de zoveelste keer loopt de Angelsaksische mediaterreur uit de klauw en vallen er doden. Onze media zijn ook geen lieverdjes, maar zo bont als daar bakken ze het hier gelukkig niet. Ere wie ere toekomt.
Dat gezegd hebbende wil ik nog graag een ander aspect van dit drama aan de orde stellen. Even doorspeuren naar de persoon van Jacintha Saldanha leert ons dat ze qua uiterlijk en qua naam nadrukkelijk de trekken vertoont van een vrouw met een buitenlandse (mogelijk Indiase) achtergrond. En dan komt een eventuele zelfmoord, die zeer waarschijnlijk is, in een ander daglicht te staan. Dan moeten we er rekening mee houden dat in haar ogen de schande die ze over zichzelf en haar familie heeft afgeroepen door zoiets "doms" te doen onverdraaglijk was en maar op één manier teniet kon worden gedaan: door de dood.
En dan zijn we aangekomen bij een aspect van onze westerse "multi-culti"-samenlevingen waar - ook in ons land - doorgaans een hermetisch stilzwijgen over wordt bewaard maar dat niet te loochenen is: de enorme cultuurverschillen die er ook na vele jaren van "integratie" kunnen bestaan tussen bevolkingsgroepen afkomstig uit verschillende delen van de wereld. Wat de één met een grijnzend schouderophalen laat passeren is voor de ander de reden zich het leven te benemen. Zoveel kunnen betekenissen en de bijbehorende gevoelens in de verschillende culturen verschillen.
En dan is het in deze dagen maar een kleine stap naar het afschuwelijke drama dat zich ruim een week geleden afspeelde op een voetbalveld in Almere. Op 5 december j.l. schreef ik daarover de column "MORAAL". Wat ik toen niet wist was dat het dodelijke geweld tegen grensrechter Richard Nieuwenhuizen was gepleegd door jongens van Marokkaanse afkomst. In de Nederlandse media werd daarover als op afspraak een doodse stilte bewaard maar de Blonde Leider was niet te beroerd dat er toch even in te wrijven. En dan - Blonde Leider of niet - komt alles toch in een ander daglicht te staan. Wie de problematiek rond onze Mediterrane medelanders een beetje volgt weet al lang dat de culturen van derwaarts nogal een hoog eergehalte koesteren, en dat met name de mannetjes gehouden zijn die eer hoog te houden, desnoods ten koste van heel veel. Het wil er bij mij niet uit dat het succes van Marokkaanse meiden in dit land vooral te danken is aan de ruimte die ze krijgen van-huis-uit. Ze moeten veel minder dan de jongetjes en hebben daarom de handen vrij om…….Maar dat terzijde.
Wij zullen bij de omgang met, en de beschouwing van drama's als in het Londense ziekenhuis en op het Almeerse voetbalveld noodgedwongen rekening moeten houden met grote cultuurverschillen, die blijkbaar ook na lange jaren nog een heel belangrijke rol spelen in het doen en laten van immigranten en hun nakomelingen.
Mijn column "MORAAL" roept dan ineens meer vragen op dan ik in eerste instantie bedoelde. De belangrijkste daarvan is: welke moraal? Die van ons? Die van hun? Een nieuwe? Beide tegelijk kan (voorlopig) nog niet. Pas wanneer die vraag naar tevredenheid van alle partijen is beantwoord kunnen we spreken van zoiets als integratie.

Eerder niet.

Knar

MURPHY

Tja, eigenlijk was het al lang weer eens tijd om op deze plaats één van mijn verhaaltjes te vertellen over mooie dingen die ik meemaak, fraaie vergezichten die ik heb waargenomen of ontroerende belevenissen met mijn kleinkinderen. Of over de sneeuw natuurlijk, die ook zo mooi is. Maar het lukt me niet, lieve lezertjes, want er is teveel aan de hand. Bijvoorbeeld met het vermaledijde Elektronisch Patiënten Dossier. Na het echec van Ab Klink, die het vanuit zijn ministerie wilde gaan invoeren heeft nu een andere partij het voortouw genomen, namelijk die van de verzamelde ziektekostenverzekeraars. Als er nu één partij is die er helemaal niets mee te maken zou mogen hebben, zijn het de verzekeraars. Dat zij nu het voortouw nemen toont het steenharde cynisme waarmee dit systeem de burger door de strot wordt geduwd. Langzaam maar zeker, inmiddels zonder enige democratische controle, neemt het systeem het land in zijn wurggreep, met als nieuwste stap een contract waarin huisartsen worden gedwongen mee te doen. De tekst in het contract luidt:"'De zorgaanbieder is zich ervan bewust dat in de toekomst de rechtstreekse dan wel indirecte aansluiting op de landelijke communicatiedienst niet meer vrijblijvend is.' De contracten moeten uiterlijk 1 januari zijn teruggestuurd aan de zorgverzekeraars. Zoniet dan dreigt  beëindiging van de samenwerking.
Dit gaat de Vereniging voor Praktijkhoudende Huisartsen te ver en zij hebben een kort geding aangespannen tegen de verzamelde verzekeraars. Die doen of hun neus bloedt en geven te kennen dat ze "zeer verbaasd" zijn. Zo doe je dat. In het arbeidsconflict dat mij uiteindelijk m'n carrière kostte bleef de tegenpartij ook hardnekkig volhouden "dat ze zich niet herkende in mijn verhaal". Ik had een goede advocaat en kwam goed weg maar het had heel anders kunnen gaan. Ik heb er wel van geleerd dat het zó gaat. De verzekeraars blijven roepen dat iedere patiënt die niet wil ook niet hoeft. Maar dat is de omgekeerde wereld. Overheden en verzekeraars in de zorg moeten het belang èn de vrijheid van de burger als uitgangspunt nemen en geen systemen ontwerpen waar de meeste mensen niets van begrijpen en waar de anderen zich alleen met veel moeite aan kunnen onttrekken. Dat is geen zorg, dat is machtswellust. Of tirannie, zo u wilt. Als het systeem doorgaat hebben over een jaar of wat vierhonderdveertigduizend zorgverleners van diverse pluimage via een pasje toegang tot het systeem. En dan nu keihard volhouden dat het niet mis zal gaan? Wie denken ze dat ze voor hebben? Zien we niet dagelijks hoe grote digitale systemen gehackt worden door slimme nerds die met veiligheidscodes een spelletje spelen? Worden we niet dagelijks opgeschrikt door meldingen van particuliere gegevens die op straat liggen? Hoe groter een systeem, des te groter is de schade als een onverlaat er in slaagt om binnen te komen. En dit systeem wordt heel groot, met heel veel legale gebruikers. Die niet op hun betrouwbaarheid te controleren zijn. Dit systeem is al geflopt op de tekentafel.
En toch wordt het op alle manieren doorgedrukt. Waarom gaat het dan?
Het gaat om de macht. Als dit lukt is de neoliberale utopie van "de macht over velen in handen van weinigen" weer een grote stap dichter bij zijn vervulling. Dan kan uw therapie van lang geleden of uw slapeloosheid van sinds kort u nog lelijk opbreken als u een nieuwe baan zoekt of een verzekering wilt afsluiten. Want bij al die vierhonderdveertigduizend pasdragers is er altijd wel één "met relaties". De wet van Murphy zal hier al snel in werking treden.

Ik hoop maar dat ik nooit gelijk krijg.

Knar

MORAAL

Sinds de Nederlandse televisie geen TV-reclame meer brengt maar reclame-TV ìs kijk ik graag en vaak naar de Duitse televisie. Eerlijk is eerlijk, ook omdat ik van politieseries houd, en daar bedienen de Duitse TV-makers mij naar hartelust mee. Zodoende zie ik ook nogal eens de Duitse nieuwsuitzendingen. Daar viel me deze dagen op dat het moorddadige voetbalincident in Almere door de Duitsers wel twee dagen lang uitvoerig en met een soort verbaasde verbijstering werd gebracht. Dat hadden ze toch niet verwacht van "die Holländer". Over het algemeen hebben ze ons nogal hoog, vanwege de openheid van onze samenleving en het vermogen altijd weer de kop boven water te houden. Soms letterlijk.
Het voetbalincident dus.
Schoffies van een Amsterdamse voetbalclub trappen een scheidsrechter van de tegenpartij dood na afloop van een wedstrijd in Almere. Let wel, het gaat hier om gewoon huis-tuin-en-keuken voetbal van twee dorpskluppies tegen mekaar. Op dat niveau zijn we aangekomen. De club van de schoffies had al eerder voor incidenten gezorgd die er gevaarlijk uitzagen, ze waren al berucht, en nu hebben ze dan de kroon op het werk kunnen zetten. Een grensrechter is dood omdat de heren niet zo gediend waren van zijn beslissingen. En wat er dan in Nederland gebeurt zou boeiend genoemd kunnen worden, als het niet zo bizar was. De verwijten en de kritiek worden met emmers tegelijk uitgestort over een wethouder van Sport, een voorzitter van de landelijke voetbalbond, bestuursvoorzitters en zelfs de minister van Sport. Allemaal mensen die hoogstens formeel of bestuurlijk iets met voetbal te maken hebben maar die "op het veld" geen grasspriet kunnen verleggen. Mensen die voor dit soort gevallen hun gladde praatjes allang klaar hebben liggen, die gesprekken zullen voeren met, die van hun ontsteltenis blijk zullen geven tegenover, die misschien zelfs een commissie zullen benoemen om, en die voor het overige zullen overgaan tot de orde van de dag. De voorzitter van de Scheidsrechtersbond maakte het in zijn cliché-drift wel heel erg bont: er moest meer geld komen voor opleidingen van scheids- en grensrechters, "dan zouden ze op het veld wel meer gezag krijgen". Die dacht zeker: die één (hij) z'n dood is die ander (ik) z'n brood. Lees poen voor brood.
Nederland draait massaal om de hete brij heen. Nederland trekt een rookgordijn op rondom één van de zwartste schandvlekken in zijn samenleving: de totale verrotting van de moraal. Het is hypocriet en immoreel om bij dit soort lynchpartijen ach en wee te roepen als je het gewoon vindt dat in het profvoetbal de kerels elkaar om de tien seconden verrot proberen te schoppen, onderuit proberen te halen, een grote bek open te trekken en gebaren te maken. Als je het gewoon vindt dat rond iedere voetbalwedstrijd van enige betekenis - we hebben het nog steeds over sport - een half politiekorps in de benen moet komen om tenminste het ergste te voorkomen. Dat je het normaal vindt dat bij de allerjongste voetballertjes een door de wol geverfde trainer staat te lachen als er een huftertje van zes in de ploeg blijkt te zitten die bij iedere gelegenheid zijn argeloze tegenspelertjes down probeert te krijgen. Een gestoord kind, dat zie je zo, maar het gebeurt. Ik was er zelf bij.
Moraal, dames en heren, moraal. Een stokoud woord, in Nederland een versleten begrip. Zullen we het weer eens op de agenda zetten? Zullen we het weer eens uitleggen in de kleedkamers en in de sportkantines? En in de scholen? En in de gezinnen?

Misschien dat het dan zelfs die Duitsers opvalt.

Knar